Стас парой зайздросціў Валерык. Не таму, што ў таго дома заўсёды былі мяккія плюшкі або цёплыя піражкі з разнастайнымі начынкамі. І зусім не таму, што ў яго на агародзе расло некалькі гатункаў суніцы, якую можна было есці колькі хочаш. А таму, што ў суседскага Валерык, па мерках Стаса, была вельмі добрая бабуля.
Наогул-то, суседзямі яны станавіліся толькі на час летніх вакацый, прыязджаючы кожны да "сваім" бабулі і дзеда. Але Стас настолькі прывык праводзіць большую частку часу не ў сябе дома, а менавіта ў Валерык, што там ён ужо даўно лічыўся "сваім". На яго нават аўчарка па мянушцы Веста не звяртала ўвагі, калі ён акуратна праходзіў міма яе будкі. Затым, падняўшыся па прогретым сонцам драўляным прыступках, Стас скідваюць напалову стаптаныя шэрыя сандалі і ў адных шкарпэтках праходзіў у дом, дзе яго нязменна частавалі чым-небудзь смачненькім.
Калі Аляўціна Сяргееўна - так клікалі бабулю Валеры - была дома, яна абавязкова ўсміхалася яму пры сустрэчы і, гладзячы Стаса па валасах мяккай цёплай далонню, клапатліва пыталася, як у яго справы, як ён спаў ноччу і не жадае ён гарбаты з малінавым варэннем і булачкамі з разынкамі.
Калі ж бабулі не было, Валерык, як правіла, «гаспадарыў» дома адзін, таму што дзед у яго пастаянна знікаў то ў лесе, то на рыбалцы. Калі ў хаце з'яўляўся Стас, то гаспадарыць яны прымаліся ўжо ўдваіх, і тады якая вярнулася Аляўціна Сяргееўна назірала такі тарарам, які быў параўнальны хіба толькі з набегамі воінаў Залатой Арды або бітвай Аляксандра Неўскага на Чудскім Возеры. Пры гэтым, загуляўшыся «у рыцараў» і пусціўшы ў ход апалонік і шумовку, якія замянялі ім два жалезных «меча», Стас з Валерык, часцей за ўсё, нават не заўважалі яе прыходу, а спыняліся толькі тады, калі Аляўціна Сяргееўна клікала абодвух выпіць па гуртку вясковага малака.
Часам, праўда, здаралася, што малако ў слоічку было ня каровіным, а казіным. Тады Валерык адразу адварочваўся і ўцякаў у пакой ці на другі паверх, заяўляючы, што гэта ён піць ні за што не будзе. Стасу ж казінае малако падабалася. Яно было бялей, чым звычайнае, каровіна, і, як яму здавалася, трохі саладкавы. Ён не разумеў, як такое дзіўнае, а галоўнае - смачнае, малако магло не падабацца. І яму часцяком даставалася другая гуртка замест Валерык, які крычаў аднекуль зверху, што гэта малако - «не сапраўднае».
Потым Аляўціна Сяргееўна, ласкава ўсміхаючыся, выцірала Стаса з'явіліся малочныя «вусы» мяккай Салфеточка і запрашала рабят у сад, прыгаворваючы пры гэтым: «Пад'елі б вы, дзеткі, ягад. Глядзіце, парэчка нібы для вас дваіх паспела ».
І пакуль Стас і Валерык уписывали прама з кустоў буйную салодкую парэчку, а заадно і іншыя ягады, якія пасьпелі на сонца «нібы для іх дваіх», Аляўціна Сяргееўна хутка-хутка прыводзіла ў парадак тое, што хлапчукі раскідалі падчас сваіх баявых гульняў. Пры гэтым ніколі не лаяла Валеру, а да Стаса яна і пагатоў ставілася, нібы да сваёй роднай ўнуку - так што Стас часам здзіўляўся, і нават як-то раз ціхенька спытаў Валерык:
- Цябе бабуля наогул, ці што, ніколі не лае?
- У-у, - паматаў галавой Валерык, таму што не мог раскрыць рота, у якім змяшчалася не менш двух жмень ягад. А потым, праглынуўшы іх, патлумачыў: - Яна не лаецца, таму што не ўмее.
- Везёт табе, - адказаў на гэта Стас з уздыхам, таму што ў яго адносіны з даволі строгай бабуляй будаваліся крыху па-іншаму.
Не, бабуля ў яго была вельмі нават нядрэнная, яна таксама любіла Стасіка, як яна яго называла. І нават дазваляла глядзець па тэлевізары «баевікі», супраць якіх заўсёды пярэчыла мама. І класціся спаць Стас мог хоць аб адзінаццатай гадзіне, хоць у дванаццаць, не тое што ў горадзе, дзе зрабіў урокі - і тут жа марш у ложак!
Але па мерках той жа самай бабулі, які прыязджаў на лета ўнук павінен быў абавязкова хоць бы гадзіну ў дзень працаваць на агародзе, дзе, як і ва ўсіх, раслі кроп, пятрушка, агуркі і іншыя траўкі ды гародніну. Пры гэтым бабуля часцяком казала, што «на рынку ўсё гэта каштуе грошай, а ў агародзе ўсё можна сарваць цалкам бясплатна».
Для таго каб усё гэта займець, бабуля прымушала Стаса рабіць якія-небудзь патрэбныя (праўда, Стас думаў, што гэта былі зусім не патрэбныя, а жудасна нудныя) рэчы. Часцей за ўсё яму даставалася праполка градак ад пустазелля, а ён ох, як гэты занятак не любіў!
Па-першае, ногі вельмі хутка зацякалі ад нязручнага становішча. Па-другое, ён часам замест пустазелля выцягваў з зямлі або кусцік салаты, або кроп, ці таго горш - маленькую, якая не паспела набраць соку і сіл, моркву. Калі бабуля заўважала такой непарадак або, як яна казала «нядбалае стаўленне да справы», то прымалася лаяць Стаса, дзівячыся пры гэтым, як гэта ён да гэтага часу не навучыўся адрозніваць пустазелле ад высакародных раслін.
Усяму віной, на думку бабулі, была «гарадское жыццё, ад якой моладзі быў адзін толькі мінус». Адзін раз ўзлуюся бабулька нават не вельмі сцебанулі нядбайнага ўнука крапівой, пасля чаго Стас, Падскочыўшы ад нечаканасці, потым доўга чухаў месцы, якія «пакусала» злое расліна.
Які прыехаў на выходныя дні бацьку Стас распавёў аб несправядлівым, на яго погляд, дачыненні бабулі да яго. Але бацька засмяяўся, паляпаў сына па светлых віхуры і сказаў, што крапіва на самай справе вельмі карысная. І тое, што Стас атрымаў невялікую дозу «лекаў ад крапівы» - у гэтым нічога страшнага не было.
- І яшчэ, - дадаў тата, - калі яе ўжываць у лячэбных мэтах, можна з поспехам пазбавіцца ад пачатковай стадыі радыкуліту, а таксама боляў у каленях і іншых суставах.
Паловы слоў, такіх як «пачатковая стадыя радыкуліту» і нейкіх іншых, таксама вельмі цяжкіх для ўспрымання, Стас, вядома ж, не зразумеў. А пасля таго, як бацька распавёў сыну пра тое, што з гэтай самай крапівы выходзіць вельмі нават нядрэнны суп, спытаў:
- Дык як жа яго ёсць, калі ён увесь мова исколет?
- Нічога не исколет, - разрагатаўся бацька, здзівіўшыся сумневам Стаса, што ў кіпені крапіва губляе свае пякучыя ўласцівасці.
На гэта Стас няўхвальна паківаў галавой, так да канца і не паверыўшы, што вараная крапіва зусім ня куслівай, ды яшчэ - калі паслухаць тату - і вельмі карысная.
Убачыўшы ў акно, што да дома набліжаецца бабуля, ён адразу пачаў церабіць бацькі і прасіць яго схадзіць пакупацца на рэчку, таму што ведаў: калі бабулька з татам пачнуць абедаць разам, яны абавязкова завядуць якой-небудзь доўгі і нецікавы размова, у якім Стас звычайна удзелу не прымаў.
На рэчку бацька схадзіць паабяцаў, але бліжэй да вечара. Пры гэтым ён так моцна пазяхаў і паглядаў на што стаяла ля сцяны старую ложак з панцырных сеткай, што Стас, не вельмі-то які паверыў у тое, што ўвечары яны сапраўды пойдуць плаваць і ныраць, падаўся ад няма чаго рабіць да Валерык.
Той сядзеў у пакоі з лыжкай каля рота і поглядам, прыкаваным да тэлевізара. На экране хвацкая конніца імчалася на ворага з такім шалёным напорам, што сумневаў не было: вораг будзе змяты і выгнаны з тэрыторыі, па якой галопам несліся узброеныя чырвонаармейцы.
Аляўціна Сяргееўна прапанавала паабедаць і Стаса, але той, замест таго каб паспрабаваць гарачы хатні боршч, адмовіўся і нечакана спытаў:
- А гэта праўда, што з крапівой можна суп варыць?
- Праўда, - засмяялася ў адказ Аляўціна Сяргееўна, - ды яшчэ які суп цудоўны выходзіць! Цуд проста, а не суп! - запэўніла яна Стаса, папраўляючы што зьехала на патыліцу хустку.
- Навошта ж тады крапіву з зямлі выцягвае, калі з яе атрымліваецца такі карысны суп? - шчыра не разумеючы, спытаў Стас.
- Так суп-то вараць з травеньскай крапівы, а на двары - паглядзі-ка ты, - ласкава працягвала тлумачыць бабуля Валеры, - канец чэрвеня. Гэтая крапіва для супа не падыходзіць, мой дарагі.
«Затое падыходзіць, каб мяне ёй каралі і каб я потым цэлымі днямі хадзіў і чухаць», - падумаў Стас. Але ўголас ён нічога не паспеў вымавіць, таму што Аляўціна Сяргееўна ўжо налівала яму кубак цудоўнага травянога гарбаты, паклаўшы на сподачак пасыпаную цукрам вялікую плюшку.
Супраць такога пачастунку Стас выстаяць не змог, таму што па вырабе піражкоў, плюшек і булачак бабуля Валерык была бясспрэчным аўтарытэтам. Таму ён тут жа сеў за стол задаволены, разважаючы, што няўдалы купанне цалкам заменяць салодкая плюшка і гарбату, у які былі дададзеныя розныя травы.
Пах ад гарбаты зыходзіў настолькі дзівосны, што здавалася, што гэта і не чай зусім. А вось што гэта такое - тут падабраць патрэбнае слова Стас не мог, таму што ні ведаў, ні фантазіі ў яго проста не хапала.
Працяг будзе…
Аўтар - Магдаліна Грос
Крыніца - ШколаЖизни.ру