У «Манежы» пачала працу выстава «(Не) рухомасць». Гэта больш за 150 работ рускіх скульптараў розных гадоў - з другой паловы XVIII стагоддзя да пачатку XX стагоддзя.
Супрацоўнікі дзясяткаў расійскіх музеяў больш за два гады вялі маштабнае мастацтвазнаўчае даследаванне. Яны адабралі рэдкія і асабліва значныя скульптурныя работы XVIII-XX стагоддзяў. Затым пачалася праца над выставай: залы «Манежа» аформілі як тэатральнае закуліссе, экспанаты суправадзілі ўрыўкамі з опер. «Пастаноўкай» праекту займаўся тэатральны рэжысёр Васіль Аксамітаў.
«Папера» агледзела рэтраспектыву рускай скульптуры і даведалася, як яна стваралася. Чытайце, як уладкованая «(Не) рухомасць», што там можна ўбачыць і што аб'ядноўвае оперу і скульптуры.
Адрас: ЦВЗ «Манеж»
Час правядзення: да 16 траўня
Спасылка: manege.spb.ru
Уваход: 300 рублёў
Што можна ўбачыць на выставе?Куратары Алена Карпава (Рускі музей), Эвеліна Тарасава (Эрмітаж), а таксама Уладзімір Яўсееў і Лізавета Павлычева з «Манежа» адабралі для экспазіцыі больш за 150 работ 65 скульптараў, якія працавалі ў перыяд з XVIII па XX стагоддзе. 1700-я гады ўяўляе, напрыклад, адзін з першых рускіх скульптараў Федот Шубін, XIX стагоддзе - майстар ампіру Васіль Демут-Маліноўскі і анімалісты Яўген Лансерэ. Ёсць на выставе і творы аўтараў, якія працавалі ў пачатку XX стагоддзя, - напрыклад, аднаго з найбуйнейшых скульптараў позняй Расійскай імперыі Уладзіміра Беклямішава.
Працы гэтых аўтараў у «Манеж» прывезлі з 32 расійскіх музеяў, у ліку якіх ёсць як буйныя пляцоўкі (напрыклад, Траццякоўская галерэя, Эрмітаж і Рускі музей), так і менш вядомыя музеі розных рэгіёнаў краіны. Мэта праекта - не толькі паказаць развіццё айчыннага пластычнага мастацтва, але і «ажывіць» скульптуру, адзначае куратар Лізавета Павлычева.
Лізавета Павлычева
сокуратор выставы
- [Гэта] смелая спроба звярнуць погляд на скульптуру як на самастойны і самакаштоўны выгляд выяўленчага мастацтва: без звыклага суседства з жывапісам і без актыўнага ўключэння ў архітэктуру. Ідэя выставы - даць скульптуры права самастойнага голасу і закласці эмацыйны імпульс да свабоднага выказвання.
Арганізатары не сталі ўяўляць гледачам толькі прызнаныя шэдэўры: ўбачыць у выставачнай зале можна і малавядомыя скульптуры, якія раней практычна не экспанаваліся. Так, у адной з галерэй на першым паверсе прадстаўлены шэраг скульптурных упрыгожванняў для караблёў расійскага флоту. Да прыкладу, фігура мядзведзя, выкананая Пятром Клодт для кармы шрубавага корвета. Побач з гэтым экспанатам можна знайсці ўпрыгажэнні для караблёў, названых у гонар Кузьмы Мініна і Дзмітрыя Пажарскага. Нямала ў залах і партрэтаў іншых дзеячаў расійскай гісторыі: пісьменнікаў, палкаводцаў, імператараў і імператрыц.
Чым цікавая экспазіцыя?Аўтарам агульнай канцэпцыі стаў дырэктар ЦВЗ «Манеж» Павел Прыгара. Ужо пасля акадэмічнага адбору экспанатаў стваральнікі вырашылі аб'яднаць скульптуру з іншым відам мастацтва - операй. У залах гучыць розная музыка: творы як бы «прывязваюцца» да тых ці іншых работ.
Аўтары ўпэўнены, што наданне класічнай скульптуры дадатковага - музычнага - вымярэння дасць магчымасць не толькі прыцягнуць больш гледачоў, але і лепш рэалізаваць выразны патэнцыял прадстаўленых работ, распавёў «Паперы» Прыгара.
Павел Прыгара
дырэктар ЦВЗ «Манеж»
- Калі мы сталі развіваць гэтую канцэпцыю, зразумелі, наколькі яна верная. У музеях скульптура, на жаль, часта ўспрымаецца як частка афармлення залы. Але яе мастацкі патэнцыял велізарны. Мы выкарысталі даволі кансерватыўны матэрыял, але менавіта ў такім нечаканым злучэнні оперы і скульптуры ён стварае прастору эксперыменту. І гэты эксперымент дае нашаму гледачу больш свабоды для ўспрымання і вывучэння класічнай скульптуры.
З рэалізацыяй дуалістычнай ідэі стваральнікам выставы дапамог оперны рэжысёр Васіль Аксамітаў. Паводле яго слоў, і ў скульптуры, і ў оперы сёння склалася рэпутацыя «нейкай празмернай вытанчанасці і элітарнай акадэмічнай нуды». Спалучэнне двух мастацтваў павінна выправіць гэта, але скульптуры не павінны стаць дэкарацыямі да оперы, а опера - толькі музычным суправаджэннем для выставы. Па задумцы абодва жанру працуюць разам, дапаўняючы і ўзмацняючы адзін аднаго.
Урыўкі з опер выбраны не выпадкова: кожная «пара» скульптур і музыкі прадыктавана той ці іншай ідэяй. Аўтары выставы імкнуліся прытрымлівацца культурна-гістарычнага кантэксту твораў і шукаць адпаведнасці - на эмацыйным ці фактычным узроўні. Напрыклад, прэм'ера оперы Пятра Чайкоўскага «Яўген Анегін» адбылася ў 1879 годзе - гэта твор можна пачуць у зале «Ларинский баль», дзе выстаўлены скульптуры таго ж часу. Фігуры з гэтага пакоя сімвалізуюць розных герояў оперы: у «Партрэце маладой жанчыны» Аляксандра Бяляева арганізатары экспазіцыі бачаць Таццяну, у «Партрэце С. С. Палякова» Марка Антокольского - Яўгенія.
Лічыць можна і іншыя паралелі. Да прыкладу, фінальная сцэна малітвы Маргарыты з оперы Шарля Гуно «Фаўст» суправаджае дзве скульптуры: «хрысціянка першых стагоддзяў» Беклямішава і «Хрыста» Антокольского.
Тэатральныя паралелі прасочваюцца і ў архітэктурнай канцэпцыі «(Не) рухомасці». Афармленнем прасторы для выставы займаўся архітэктар Аляксандр Кривенцов з майстэрні «Цыркуль», аўтар праекта па рэканструкцыі «Манежа». Ён ператварыў выставачнае прастору ў правобраз тэатра.
Гэтая ідэя счытваецца адразу ж - аванзала на ўваходзе ў комплекс ператварылі ў падабенства тэатральнага фае. Са столі звісаюць светлыя вяроўкі, здалёку чуюцца гукі налады аркестра, а Кацярына II і Аляксандр I (іх бюсты стварыў Федот Шубін) здаюцца тэатраламі, якія чакаюць трэцяга званка. Далей наведвальнікі выставы ўбачаць перакрыцця з надпісамі «Выхад на сцэну» і «Ціха! Ідзе спектакль ». Збоку - дзве галерэі, прама - некалькі залаў, кожны з якіх стаў алегорыяй гістарычных сусветных сцэн.
Мабыць, самае ўражлівае прастора чакае гледачоў у далёкім канцы першага паверха: адну з пакояў выканалі ў духу амфітэатра і расставілі там скульптурныя партрэты. Бюст Аляксандра Пушкіна суседнічае з фігурай балерыны Юліі Сядова, зверху на іх глядзяць Герцэн, Дастаеўскі і Горкі, а злева - бюст Карла Маркса.
Другі паверх ўвасабляе тэатральнае закуліссе: ён аформлены ў светлых колерах, а тэматычных блокаў там больш. У кожным з іх выставілі адну або некалькі скульптур, іх суправаджае свая опера.
Тры факты пра выставу- Стваральнікі выставы выкарыстоўвалі фрагменты з 15 опер расійскіх і замежных кампазітараў: Аляксандра Даргамыжскага, Рыхарда Вагнера, Джакама Пучыні і іншых аўтараў.
- Побач з экспанатамі ёсць іх кароткія, але інфарматыўныя апісання - наведвальнікі могуць даведацца, напрыклад, з чаго зроблены гарэльеф Івана луналі «Перанясенне мошчаў Аляксандра Неўскага» або чаму пасля ладу Дон Кіхота Ілля Гинцбург перайшоў да сацыяльнай праблематыцы. Прадстаўлены і апісання опер - іх можна знайсці на пюпітр побач са скульптурамі.
- Новы выставачны праект «Манежа» - спалучэнне акадэмічнага падыходу з вонкавымі эфектамі. Каб неяк ураўнаважыць кідкасць экспазіцыі, арганізатары выдадуць фундаментальны навуковы каталог пра рускую скульптуры. На дадзены момант выданне яшчэ не гатова, яго плануюць выпусціць у другой палове красавіка.
Пакуль выставачная каталог «Манежа» не гатовы, наведвальнікі экспазіцыі могуць азнаёміцца з артыкуламі ў інтэрнэце, якія даюць базавую ўяўленне пра гісторыю айчыннай скульптуры. Такія матэрыялы можна знайсці, напрыклад, на сайце «Дылетант», або ў рускамоўнай "Вікіпедыі". Акрамя таго, можна пачытаць агляд выставы ў выданні The Art Newspaper, а таксама інтэрв'ю арганізатараў праекта. Выданню GQ аб экспазіцыі распавялі Васіль Аксамітаў і Павел Прыгара, а сайту The Village - куратар Лізавета Павлычева. Нарэшце, на наступным тыдні школа Masters выпусціць падкаст пра выставу з удзелам Васіля Бархатова.
Раней «Папера» распавядала пра самыя цікаўных пецярбургскіх выставах сакавіка. Таксама чытайце наш агляд выставы мастакоў-миллениалов ад Рускага музея.
Шукаеце годную выставу, спектакль або канцэрт? Падпісвайцеся на культурны гід «Паперы» ?
Напрыклад, Вяцкі мастацкі музей і Яраслаўскі абласны мастацкі музей
Рэканструкцыю будынка Джакама Кваренги пачалі ў 2013 годзе, работы працягваліся да лета 2016 го