Дзесьці на шляху да Солі адстаў наш 2-й дывізіён. Камандзір артполка Чубаков знаходзіўся ў нашым 1-м дывізіёне і загадаў мне разведаць, што здарылася з якія адсталі.
Гэта была справа палкавых выведнікаў, але ён чамусьці даручыў яго мне, начальніку выведкі 1-га дывізіёна.
Сонечны дзень хіліўся да вечара. Нямецкія самалёты ўвесь дзень беспакарана бамбілі нашы падраздзяленні і населеныя пункты. Бяскрыўдная прагулка ў свой тыл на пошукі таго, хто адстаў дывізіёна здалася мне вельмі прывабнай. Разведчыкаў у дывізіёне амаль не засталося, і я запрасіў з сабою ў дарогу свайго сябрука, таксама былога студэнта, лейтэнанта Грышу Курта. Рушылі з ім па дарозе на вёску Сака і Ванцэці, якая знаходзілася крыху на захад ад Ворошиловки.
Да вёскі заставалася менш за кіламетр, калі мы ўбачылі якія выходзілі з яе танкі. Пакуль мы разглядалі, чые ж гэта танкі: нашы, нямецкія? - бліжэйшы танк выпусціў па нас доўгую кулямётную чаргу. Мы залеглі і хутка, хаваючыся ў снезе, папаўзлі назад за бугор. Потым падняліся ў поўны рост і пабеглі рыссю. На бягу пачалі раіцца, што рабіць, калі немцы возьмуць нас у палон. Грыша сарваў з пятліц кубікі. Я паглядзеў на яго, убачыў на пятліцах цёмныя сляды ад кубікаў і свае зрываць не стаў.
Танкі ішлі па глыбокім снезе павольна і вельмі асцярожна, хвілін дзесяць іх не было відаць на выспе. Хоць мы адбеглі кіламетра на паўтара, пагроза палону яшчэ не абмінула: танкі цалкам маглі нас дагнаць, і мы працягвалі хвалявацца.
Смерці мы ўжо не баяліся, палохаў палон.
Бяжым міма копы з кукурузных сцеблаў. Каля яе двое танкістаў грэюць на цяпельца гарбату ў кацялку. Аказалася, гэта не капа, а замаскіраваны танк. Калі беглі да вёскі, мы яго не заўважылі, аказалася, нямецкія самалёты яшчэ раніцай яго падбілі, і два члена экіпажа сышлі ў тылы за запаснымі часткамі.
- Хлопцы, з тылу нямецкія танкі ідуць, - на бягу папярэдзілі мы танкістаў, але яны толькі засмяяліся.
Аб усім убачаным я далажыў камандзіру палка Чубаковым. Ён тут жа выставіў ля ўезду ў пасёлак насустрач нямецкім танкам гарматным батарэю. Прайшло больш за гадзіну. Мяне выклікаў камандзір дывізіёна Гардзіенка.
- Ну, і дзе твае танкі? А хіба ж коруци якие побачилы тая і перелякались, - зло пасмяяўся ён над намі ў прысутнасці Чубаковым.
- Якія коруци! - абурыўся я. - Яны стралялі па нас! А куды дзеліся - не ведаю!
- Бяры пятак хлопцаў і зноў ідзі ў Сака і Ванцэці, шукай Другі дывізіён і нямецкія танкі! - зноў загадаў кампалка Чубаков.
У мяне быў толькі адзін разведчык - Яшка Карэнны, мой аднагодак. Яшчэ чацвярых салдат даў стралковы полк. Але, даведаўшыся, што трэба ў разведку ісці, двое пяхотнікаў дэманстратыўна закашлялася, а трэці абвясціў, што ў яго курыная слепата. Я узвёў затвор аўтамата, сказаў строга:
- Хто сляпой, адыходзь! Хворыя таксама. Хутка!
Усе трое адразу паправіліся. Ужо ў дарозе пяхотнікі пасябравалі з намі, зрабіліся сваімі ў дошку.
Месяц асвятляла заснежаную дарогу, пад нагамі гучна храбусцеў снег. Калі прайшлі кіламетры тры і перавалілі праз груд, заўважылі на дарозе вогнішчы. Падышлі бліжэй і ўбачылі бязладнае нагрувашчванне вялікай колькасці падпаленых танкаў з белымі крыжамі на вежах. Гарэла дзесяць машын! Яшчэ два танкі цямнелі ўбаку Маўчаў чорнымі грудамі.
Паклаўшы двух салдат з аўтаматамі пры дарозе для аховы, з астатнімі я бокам папоўз да ня падпаленым танкам. Падпаўзлі, прыслухаліся. У цёмных танках цішыня, толькі на падпаленых машынах патрэсквае агонь. Пастукаў аўтаматам у падбіты танк. Ні гуку. Лез да адкрытага люка, накіроўваю ўнутр аўтамат і даю чаргу. Зноў цішыня. Перавага ў цемру люка і наткнуўся выцягнутымі рукамі на мёртвае цела танкіста. Пад руку патрапіў падвешаны да яго грудзей ліхтарык, націснуў кнопку, ён высвяціў ўнутры танка ... галоўку швейнай машынкі. Такое марадзёрства не гэтулькі абурыла, колькі здзівіла: хадзіць у бой, маючы ў цеснай прасторы танка швейную машынку, - гэта ўжо сверхжадность! Забіраю ў забітага немца пісталет, дакументы і нататнік.
Потым мы прачыталі ў нататніку панічныя запісы аб вялікіх стратах і як грамяць нямецкія гора-танкісты рускія тылы, расстрэльваюць калёсы, а далей мара: «Але мне хочацца асабіста падбіць руская танк!» Між тым мае спадарожнікі выцягнулі з суседняга танка шмат віна, кансерваў, галет і паспелі так напакаваць трафеямі ўсе кішэні, што з цяжкасцю перасоўваліся. Загадаў усе выкласці і прыхаваць ў снезе да вяртання. А сам падумаў: калі вернемся.
Хто ж падбіў ўсе гэтыя танкі? Прайшоўшы некалькі сотняў метраў далей па дарозе, мы ўбачылі разварочаныя снапы кукурузных сцеблаў, мноства стрэляных гільзаў і глыбокія сляды ад танкавых гусеніц. І тут я ўспомніў двух танкістаў 178-й брыгады, якія кіпяцілі чай, калі мы з Курта беглі ад нямецкіх танкаў.
Значыць, яны ўсё ж пачулі нашаму папярэджанні і паспелі забрацца ў замаскіраваны танк да з'яўлення з-за бугра стралкоў у нас танкаў. Немцы не звярнулі ўвагі на «капу», праехалі міма. А героі-танкісты прапусцілі нямецкія танкі міма сябе і ўжо потым ўдарылі па калоне: падпалілі пярэдні і які замыкае танкі, а калі астатнія сталі распаўзацца ў бакі, знішчылі і іх.
Нас уразіў тады не толькі вынік адзінаборствы аднаго нашага падбітага танка з цэлай танкавай ротай немцаў. Мы дзівавалі мужнасці і вытрымцы двух нашых танкістаў! Якое сядзець у танку, калі міма цябе павольна праязджаюць больш за дзесятак варожых машын. Напэўна хоць аднаму з нямецкіх танкістаў прыйдзе ў галаву адштабнаваць на ўсялякі выпадак падазроную капу каля дарогі. Але абышлося.
І ўся прапушчаная міма нашага танка калона нямецкіх машын была знішчаная на працягу некалькіх хвілін. Ну а да таго часу падаспелі і іх таварышы з запаснымі часткамі. Выправілі танк, разгарнуліся і з'ехалі ...
Крыніца: П.А. Міхін «« Артылерысты, Сталін даў загад! »