У канцы 1990-х - пачатку 2000-х у аўтобусным парку гарадскога транспарту звыклыя нам сёння МАЗы ўжо былі, але заставаліся меншасцю. Валадарылі на вуліцах Ікарусы. Але разам з МАЗамі ў той перыяд працавалі на вуліцах горада і іншыя «меншасці» - аўтобусы ЛАЗ, ЛіАЗ і некаторыя іншыя. Сёння ўспамінаем менавіта іх.
Ужо тады было зразумела, што дні многомарочного парку палічаныя. Ня трэба было быць прарокам, каб здагадацца, што пры наяўнасці ўласнага вытворцы перавагу ў выніку аддадуць менавіта яму. Але ў той перыяд ЛАЗы і ЛіАЗ, вырабленыя яшчэ ў СССР, былі цалкам працаздольныя. У парку адчуваўся дэфіцыт рухомага складу, і на маршрутах іх трымалі да апошняга. Што гэта былі за аўтобусы?
ЛАЗ-695Н, мякка кажучы, не вельмі падыходзіў для працы ў горадзе. На прыгарадзе яшчэ куды ні ішло, але горад - дакладна не яго стыхія. Аднак у СССР транспартным прадпрыемствам выбіраць не прыходзілася, ўводзілі ў эксплуатацыю тое, што вылучалася па разнарадках. Так у Мінск у 1980-х гадах патрапіла даволі шмат ЛАЗаў. Імі хоць неяк папаўняць дэфіцыт Ікарусаў, якіх таксама не хапала. У ЛАЗ-695Н не тое што з каляскай, самому забрацца было цяжка - настолькі вузкай была ўваходныя дзверы. Але якія ж мілыя там былі сядзенні, асабліва задняе! У паваротах ЛАЗ-695Н нахіляўся ці ледзь не на 45 градусаў, але тым весялей была паездка. Гэты асобнік 1989 года выпуску працаваў у Мінску да 2006-га. Ставілі яго на маршруты №43, №19, №74 і №53.
На экспрэс-лініях таксама працавалі ЛАЗ-695Н. Напрыклад, гэты аўтобус 1991 года выпуску (адзін з апошніх савецкіх) ездзіў па 112-му маршруту «ДС" Аўтазаводская "- Сокал». Дадзены маршрут хоць і лічыўся гарадскім, але быў па сутнасці прыгарадным. Прычым кароткім. Для яго ЛАЗ-695Н з двума дзвярыма яшчэ «туды-сюды больш-менш» падыходзіў.
ЛіАЗ-677М - найбольш багаты на мемуары аўтобус. Такіх у Мінск таксама размяркоўвалі нямала. Бензінавы карбюратарны рухавік ЗІЛ-509, размешчаны ў пярэдняй навісі, забяспечваў салон характэрным «водарам». Гідратарнсфарматар скрынкі перадач выдаваў незабыўны булькаючы гук. Паездка была напоўнена сваёй унікальнай «атмасферай». А меню бутэрброднага бара «Люкс-М» на заднім плане хто памятае?
Гэты асобнік 1988 гады выпуску прапрацаваў як мінімум да пачатку 2000-х і выглядаў цалкам бадзёра. Тыя, хто ездзіў з вакзалу ў Масюкоўшчыну, павінны яго памятаць.
А яшчэ ЛіАЗ-677М можна было перыядычна бачыць у ... месцах санкцыянаваных масавых мерапрыемстваў, каля канцэртных залаў і т. П. Беларускае тэлебачанне выкарыстала адзін такі пераабсталяваныя аўтобус для перавозкі маёмасці, неабходнага для арганізацыі прамых тэлетрансляцый. У доцифровую эпоху было так. Але тая эпоха сышла ў гісторыю, як і кафэ «Рэстаран Старабеларуская», якому належалі столікі і палатка злева на заднім плане.
Пасля ЛіАЗ-677М яго спадчыннік ЛіАЗ-5256 здаваўся аўтобусам з будучыні. Ён павінен быў стаць свайго роду рэвалюцыяй у савецкім аўтобусабудавання, але ... у цэлым апынуўся вельмі ненадзейным, што разам з няякаснай зборкай абумовіла вялікія выдаткі на яго абслугоўванне і шмат прастояў. Затое канструкцыя дазваляла адносна лёгка арганізоўваць зборку ці ледзь не на любой аўтабазе. Такія машыны потым рабіў не толькі сам ЛіАЗ, але і яшчэ два дзясяткі заводаў у СНД. Збіралі іх пад маркай «Нёман» і ў Лідзе. Ніякіх асаблівых эмоцый ЛіАЗ-5256 не пакінуў, але як этап развіцця аўтобуснай індустрыі Беларусі заслугоўвае згадвання. Працавалі такія машыны таксама прыкладна да сярэдзіны 2000-х, пакуль не былі цалкам выцесненыя МАЗамі.
Гэты аўтобус, таксама які працаваў у Мінску, падобны на ЛіАЗ, але гэта не ЛіАЗ. Гэта як раз плод арганізацыі пабудовы «лиазоподобных» аўтобусаў на месцах. Дадзены варыянт - МАРЗ-52661 - родам з горада Мічурынск, з мясцовага аўтарамонтнага завода. Дзеля чагосьці ж яго купілі для Мінска. Машына паступіла ў аўтобусны парк №4 у 1998 годзе. Эксплуатавалася ў адзіным экзэмпляры да 2007-га. Адрознівалася нізкай надзейнасцю, складанасцю абслугоўвання, страшнаватым дызайнам. Выкарыстоўвалася ў асноўным на маршрутах №7 «Каржанеўскага - Калядзічы», №31 «А / в" Маскоўскі "- Могілкі" Калодзішчы "», №95 «Славінскага - Сцяпянка». На маршруце №84 гэты аўтобус таксама працаваў.
Яшчэ адна менская рэдкасць - ЛАЗ-52523, аднагодак марза. Асобнік, які трапіў у Менск, быў абсталяваны рухавіком Renault і механічнай каробкай перадач. У салоне ў канцы жыцця аўтобуса былі ўсталяваныя сядзення асіповіцкага вытворчасці, абабітыя тканінай (стандартныя хутка зношваліся і ламаліся). У 2007 годзе адзіны асобнік гэтай мадэлі спісалі ва ўтыль.
Верагодна, прычына з'яўлення і МАРЗ-52661, і ЛАЗа-52523 заключаецца ў тым, што ў вытворчыя магутнасці Мінскага аўтазавода яшчэ да канца не верылі, а таму і падшуквалі варыянты новых аўтобусаў «за нядорага».
Актыўна тады куплялі і еўрапейскую «бэушку». Патрыманыя Ікарусы за кошт адладжанай рамонтнай базы працавалі спраўна, а вось аўтобусы іншых марак, як толькі выходзіла са строю нейкая рэдкая запчастку, адразу ўставалі на прыкол. Гэты MAN таму прыклад.
З новымі (на той момант) заходнееўрапейскімі аўтобусамі мінчан першым пазнаёміў гандлёвы дом "Ждановічы". Справы ў рэчавага рынку тады ішлі выдатна, і ён мог дазволіць за ўласныя сродкі купіць некалькі нямецкіх Mercedes-Benz O405N2 для падвозу пакупнікоў ад бліжэйшай да рынку станцыі метро, то бок «Пушкінскай». Аўтобусы былі вельмі камфортнымі, толькі гэты камфорт можна было адчуць толькі ў будні дзень, паколькі ў выхадныя гэтыя «Мэрсэдэсы» аказваліся набітыя бітком.
Нейкім цудам ў парку «Мінсктрансу» з'явіўся яшчэ адзін новы гарадскі аўтобус з трехлучевой зоркай - сучленены Mercedes-Benz O345G турэцкай зборкі. Яго купілі новым у 1997 годзе. У салоне было ўстаноўлена 49 пластыкавых крэслаў з тканкавай абіўкай, а агульная пасажыраўмяшчальнасць складала 171 чалавек. Гэты аўтобус меў традыцыйную для еўрапейскіх «гармонікаў» даўжыню - 18 метраў. Агульную кампаноўку агрэгатаў і салона абумовіла размяшчэнне рухавіка ў прычэпе (у заднім звесе) і, такім чынам, які штурхае прывад. Стала быць, з Толкай прывадам мінскія транспартнікі пазнаёміліся амаль чвэрць стагоддзя таму. Мазаўскай «гармонікі» з Толкай прывадам «Мінсктранс» атрымае толькі ў бягучым годзе. Прычым яны будуць цалкам з нізкай падлогай, а «турак» быў полунизкопольным - з аднаго прыступкай на ўваходзе. Але ўсё роўна для свайго часу гэта быў перадавой аўтобус. Аднак у Менску ён не прыжыўся, так і застаўшыся ў адзіным экзэмпляры (закупкi такіх палічылі неапраўдана дарагімі). Спісалі яго ў 2009 годзе.
Была ў той перыяд у Мінску яшчэ адна «гармонік» - Karosa B741. Акрамя таго, прыватнікі спрабавалі ўкараніць двухпавярховыя патрыманыя MAN. Але ў выніку МАЗ змог выцесніць ўсіх. Ад некалі разнастайнага па маркам парку гарадскіх аўтобусаў беларускай сталіцы не засталося нічога. Уніфікацыя і стандартызацыя працэсу тэхабслугоўвання перамаглі разнастайнасць відаў. Суровая рэальнасць менавіта такая, і падобныя працэсы адбыліся не толькі ў Мінску. Зрэшты, пасажырам па вялікім рахунку ўсё роўна, на аўтобусе якой маркі ехаць - галоўнае, каб расклад выконвалася. А з гэтым у Мінску справы ідуць як раз цалкам сабе добра.
Auto.Onliner ў Telegram: абстаноўка на дарогах і толькі самыя важныя навіны
Хуткая сувязь з рэдакцыяй: чытайце паблік-чат Onliner і пішыце нам у Viber!
Перадрукоўка тэксту і фатаграфій Onliner без дазволу рэдакцыі забаронена. [email protected]