Ашмяны - мястэчка на амаль 17 тысяч чалавек. Ён знаходзіцца ледзь не ў тры разы бліжэй да Вільнюса, чым да Мінска. Больш за ўсё райцэнтр вядомы сваім мясакамбінатам, але, аказваецца, гэта практычна неафіцыйная сталіца хакея ў Беларусі. Тут зімовы від спорту папулярны яшчэ з 1970-х гадоў. Мясцовыя ганялі шайбу на тутэйшых азёрах і рацэ, рабілі хакейныя шчыткі з футбольнай экіпіроўкі і апраналі налакотнікі на калені - з абмундзіраваннем ў тыя гады было няпроста. Адмены чэмпіянатаў Ашмянцы не страшныя: людзі на добраахвотных пачатках і без дапамогі чыноўнікаў ладзяць хакейныя турніры, самі чысцяць лёд і купляюць ўзнагароды для спартсменаў-аматараў. Гэтая гісторыя пра тое, як у невялікім горадзе людзі самаарганізуюцца дзякуючы любові да спорту.
У студзеньскі выхадны на хакейнай пляцоўцы ў Ашмянах сабраліся тры аматарскія каманды - мінскія «Айран» і «Вараг», а таксама мясцовая - «Ашмяны». Скрынка на адкрытым паветры, гарачы чай, шарыкі і сям'і - такая лямпавая атмасфера стварылася тут у гэты ўік-энд. Менавіта гэтая «Winter Classic па-Ашмянскага» праводзіцца ў горадзе ў трэці раз, раней мясцовыя хакеісты ўдзельнічалі ў «Залатой шайбе» і іншых спаборніцтвах.
Як усё пачалося? Мінчане з Ашмянскім каранямі проста сядзелі ў лазні і сказалі: «А паедзем пагуляем?» І панеслася.
- У Ашмянах хакей быў заўсёды. Я жыву тут з 1971 года і памятаю, што людзі гулялі. Гэтага мікрараёна яшчэ не было - адны калгасныя палі. Тут цячэ рэчка - на ёй і гулялі. І на невялікім возеры, куды звычайна вадзілі кароў на вадапой, людзі гулялі зімой, колькі я сябе памятаю. Гэта заўсёды трымалася на аматарах, потым праводзілася «Залатая шайба», а ў апошнія гады паўсталі праблемы, - кажа Аляксандр, адзін з арганізатараў мясцовага турніру.
Абодва яго сына гуляюць за менскі «Айран», старэйшы жыве ў Мінску, а малодшы - у Ашмянах. З таго часу, як хлопцы трапілі ў каманду, і пачаліся турніры на адкрытым паветры ў райцэнтры.
- Так, яны звычайна гуляюць на «Мінск-Арэне» і «Чыжоўка-Арэне», але тут для іх ёсць магчымасць успомніць дзяцінства, лёд і скрынку на адкрытым паветры - для гэтага і праводзіцца турнір, - распавядае ён.
Маразы спалі, трымаць адкрыты лёд у нармальным стане праблематычна. Таму мясцовыя жыхары дзяжурылі і змянялі адзін аднаго па начах, каб заліваць лёд з шланга і чысціць яго рыдлёўкамі. Нягледзячы на гэта, Аляксандр кажа, што арганізаваць турнір досыць лёгка, таму што заўсёды ёсць аматары хакея.
- Праблема адна - злавіць надвор'е. Усё астатняе, паверце, не так важна. Нават тыя, хто працуе, па чарзе па начах заліваюць лёд. Двое-трое сутак на пляцоўку нельга было нікога пускаць, каб захаваць лёд. Дарослыя мужыкі дзяжурылі па гадзіне, па паўгадзіны - хто колькі мог. Галоўнае, каб было жаданне, таму што ніхто дапамогі не чакае: ні ад райвыканкамаў, ні ад каго, - разважае мясцовы жыхар.
Гэтай пляцоўцы шмат гадоў - яе пабудавалі яшчэ ў 1980-х. З дапамогай ЖКГ людзі рамантуюць барты і асвятленне. Але дадатковыя ліхтары хакеісты куплялі самі.
- У нас алімпійскія віды спорту не асоба падтрымліваюцца дзяржавай, а што мы хочам ад дваровага хакея? - задаецца пытаннем Аляксандр. - У мінчан і Ашмянцаў ёсць жаданне - гэта галоўнае, таму ўсе атрымліваецца. Мінчане кожны год прывозяць падарунак Ашмянах, звычайна гэта новыя сеткі на вароты, таму што нашы рвуцца: дзятва стала гуляе.
Пакуль мы гаворым з Аляксандрам, вядучы (ён жа брамнік) аб'яўляе аб пачатку турніру. Дзякуе гульцоў і гасцей і нагадвае, што першаадкрывальнікам паездак з Мінска стала каманда «Айран». Ён дае слова «дырэктару катка» - галоўнаму арганізатару мерапрыемства - Пятру Міхайлавічу. Кажа, ён жыве тут суткамі і жартам спадзяецца, што яго з хаты не выгнала жонка.
Пётр Міхайлавіч дзякуе каманды, якія гуляюць на «ашмянскай Хлебасольная зямлі», уяўляе удзельнікаў турніру і жадае ўсім даўгалецця ў гульні ў хакей. Гукі груку клюшак аб лёд заглушаюць апладысменты: гледачоў сабралася з некалькі дзясяткаў.
- Самае галоўнае - гульня без траўмаў, і хай пераможа наймацнейшы, - аб'яўляе Пётр Міхайлавіч, а потым распавядае Onliner, што боек на гэтым турніры не бывае: людзі прыязджаюць пагутарыць і спакойна пагуляць. Дарэчы, «галоўны па коўзанцы» сочыць за прагнозам надвор'я кожныя паўгадзіны.
Рэгламент гульні такой жа, як і ў прафесійных лігах, - тры перыяды па 20 хвілін. Ёсць рэферы, усё як мае быць. Пасля завяршэння турніру гульцам раздаюць кубкі і дыпломы.
Самому маладому гульцу турніру - Аляксею - 17 гадоў, самому ўзроставаму - 53. Генадзь паджартоўвае, што яго малодшы калега па хакеі - 52-гадовы Рыгор - яшчэ юнак, і распавядае, што гуляе ў камандзе з двума сынамі.
- Колькі жывем, столькі гуляем! - кажа ён падчас перапынку. - Толькі калі надвор'я няма, нам цяжка - тады ездзім у Ліду і Маладзечне на каткі - 100 км туды і 100 зваротна. Чакаем, калі пабудуюць у Астраўцы. А так лёд льем кругласутачна, чысцім, лямпачкі самі купляем - улады не хочуць дапамагаць. Лёд тут добры, але надвор'е падвяла, - кажа ён.
За гульнёй назіраюць і два ветэрана мясцовага хакея. У апошні раз яны гулялі тут два гады таму, зараз удзельнічаць у турнірах не дазваляе здароўе, ды і «маладыя не пускаюць», жартуюць мужчыны.
- Мы пачыналі гуляць у 1977 годзе, - успамінае адзін з іх. - Пачыналі на возеры, расчышчалі лёд і гулялі, пазней з'явіліся борцікі. Форма была, вылучаў ДСО «Ураджай» - яна была вялікая, таму мы налакотнікі апраналі на калені і выкарыстоўвалі футбольныя шчыткі. Апошнія парой латалі будаўнічай гумай.
У 1980-х з'явілася скрынка ў квартале Будаўнікоў, дзе зараз і праводзіцца аматарскі турнір. Яе знеслі, а праз час паставілі новую. Мужчыны ўспамінаюць, што раней тут былі цагляныя распранальні і лаўкі для запасных гульцоў, але потым іх чамусьці знеслі.
- Мы са сваім СПТВ збіралі турнір, потым «Залатая шайба» была - ездзілі ў Гродне. У 1983-м, калі я вучыўся ў СПТВ, мы гулялі на турніры ў Ашмянах: была скрынка, самі залівалі лёд, колы тапілі - чорнымі прыходзілі дадому, толькі зубы блішчалі! Тады мы сталі другімі. У 1984 гулялі на турніры ў Гродна, а ў наступны, выпускны год сталі чэмпіёнамі. Наогул, турніры былі кожны год - усё праводзілі самі. І ў Смаргоні гулялі, і ў Карэлічах - па ўсёй Гродзенскай вобласці, - кажуць яны.
Мясцовыя ветэраны хакея ўспамінаюць, як у летні час самі фарбавалі асфальт белай фарбай, каб паверхня пляцоўкі не дэфармавалася. Кажуць, што тым жа займаюцца і зараз.
- Праблемы якімі былі ў 1979 годзе, такімі і засталіся. Усё на свае сіламі. Дошкі ўжо гнілыя, ўсё развальваецца. Усе сваімі грашыма, таму што хочацца гуляць. На сходзе Усебеларускім так і скажыце! - кажуць мужчыны.
Цяпер яны мараць арганізаваць ветэранскі турнір.
Наогул, на мясцовы чэмпіянат у Ашмяны хацелі прыехаць восем аматарскіх каманд - з Гродна, Астраўца і іншых гарадоў. Але столькі гульняў, кажуць арганізатары, правесці ў адзін дзень нерэальна, ды і надвор'е падвяла. Але для арганізацыі турніру не патрэбныя ўліванні як у афіцыйныя чэмпіянаты, хапае 500-600 рублёў для правядзення ашмянскай «Зімовай класікі» - на гэта звычайна скідацца ўдзельнікі і неабыякавыя грамадзяне.
Калі і ў вашай мясцовасці ёсць цікавыя ініцыятывы, напішыце пра іх нашаму журналісту на пошту [email protected] або ў Telegram па ніку @dashaspevak.
Наш канал у Telegram. Далучайцеся!
Ёсць пра што расказаць? Пішыце ў наш телеграм-бот. Гэта ананімна і хутка
Перадрукоўка тэксту і фатаграфій Onliner без дазволу рэдакцыі забаронена. [email protected]