27 студзеня спаўняецца 195 гадоў з дня нараджэння Міхаіла Яўграфавіч Салтыкова-Шчадрына. У 1848 годзе «ў пакаранне за вольнодумие» пісьменніка саслалі ў Вятку. Свае ўражанні ад горада Салтыкоў-Шчадрын апісаў у «Губернскіх нарысах», а некаторыя вятчане (і сучасныя кировчане) бачаць знаёмыя рысы і ў рамане «Гісторыя аднаго горада».
Калі б Салтыкоў-Шчадрын трапіў у сучасны Кіраў, нататак у яго назапасілася б ані не менш. Свойкировский прадставіў, якімі маглі б быць творы пісьменніка ў сучасным свеце.
«Дзікі регоператор»
У некаторым царстве, у некаторай воласці жыў-быў адзін регоператор, жыў і на свет з усяго гэтага радаваўся. Усяго ў яго было нямала: і смеццевых кантэйнераў, і смецця ў гэтых кантэйнерах, і смеццявозаў, і вадзіцеляў для смеццявозаў. Аднаго толькі не хапала беднаму регоператору - дакладнай базы дадзеных і карэктнай лагістыкі. І быў той регоператор адзін адзіны на ўсю воласць.
Вось надышоў новы 2021 год, не зберагалы регоператора. Наелі і напили жыхары воласці, ды так, што патануў Кіраў ў цвёрдых камунальных адходах.
Узмаліўся тады регоператор:
- Божа! Усім я ад цябе задаволены, усім узнагароджаны! Адно толькі сэрцу моему не пераносным: вельмі ўжо шмат развялося ў нашым горадзе смецця!
І пачаў регоператор старацца, і не тое каб хоць як-небудзь, а ўсё па правілу. Паклаў смецце ў кантэйнер - атрымай квітанцыю ў тэрмін ды з самым патрэбным тарыфам ...
Бачыць народ Кіраўскі, цяжка стала з регоператором спраўляцца: смецце возіць не ў час, а грошы па раскладзе бярэ. Вось і узмаліліся кировчане ўсім мірам да богу:
- Божа! Лягчэй нам прорву, чым усё жыццё так мучыцца!
Пачуў бог слёзную малітву народную, і не стала ў горадзе нікога акрамя беднага регоператора.
Зажилось тады регоператору лепш ранейшага, паветра пачысцеў, бо смеціць няма каму, ды і попыту з яго не стала.
Вось прыехаў у воласць намеснік гендырэктара публічна-прававы кампаніі «Расейскі экалагічны аператар» і кажа:
- Скажыце, калі ласка, спадар регоператор, якім гэта цудам ўсе вашы мусорообязанные раптам зніклі?
- А вось так і так, бог, па малітве маёй, усё валадарства маё ад народа мусорящего вызваліў!
- Так-с; а ці вядома вам, спадар памешчык, хто падаткі за іх плаціць будзе?
- падаткі? .. Гэта яны самі плаціць будуць! Гэта іх святы абавязак і абавязак!
Занепакоіліся начальнікі і сабралі савет. Вырашылі: народ Кіраўскі назад вярнуць, а дурному регоператору пагразіць пальцам, каб ён фанфаронства свае спыніў і паступлення ў казначэйства падаткаў больш не перашкаджаў.
Як знарок, у гэты час праз губернскі горад праляталі зніклыя кировчане. Іх усіх злавілі і па дамах пасадзілі. І раптам зноў запахла ў тым павеце цвёрдымі камунальнымі адходамі. А бедны регоператор паехаў далей сваю цяжкую ношу цягнуць на смеццявозаў.
«Сіці-менеджэр на ваяводстве»
Жыла-была неяк воласць без сіці-мэнэджара. Жыла-была ды скончылася. Вось сталі для воласці кіраванне шукаць ды кандыдатаў перабіраць. І вось колькі ўсякіх перагледзелі.
Таптыгін Першы
Быў ён стары ваяка-звер, умеў бярлогі будаваць і дрэвы з каранямі выварочваць; такім чынам, да некаторай ступені і будаўнічае мастацтва ведаў. Але самае каштоўнае якасць яго заключалася ў тым, што ён менш за ўсё на свеце камунальнымі праблемамі любіў займацца і меў вялікія віды на дарожны мільярд, дадзены на рамонт дарог па праграме «Платон». Не паверыў Таптыгін кіраўнік горада і загадаў замяніць яго іншым Таптыгін.
Таптыгін Другі
Гэты быў разумнейшы свайго папярэдніка і ў першую чаргу ўзяўся за камунальнікаў: сам па дварах хадзіў, дырэктараў кіраўнікоў кампаній асабіста звальняў. Выгляд гандлёвых цэнтраў хаяў, прымушаў перафарбоўваць ды з самім Іллёй Варламавым раіўся, як гістарычныя аб'екты горада захаваць. Другі Таптыгін позна зразумеў, што ў справе адміністрацыйнай рэпутацыі ад транспартнай рэформы залежыць усё будучыню адміністратара. Таму прыйшлося яму падаваць у адстаўку ўслед за папярэднікам.
Таптыгін Трэці
Трэці Таптыгін быў разумнейшы мінулых сіці-мэнэджараў і хутка зразумеў, што мала напак - падымуць на смех; шмат напак - на рагаціну падымуць ... І ў бярлог залёг, каб да нечага сапраўды важнага дадумацца.
І дадумаўся: «Галоўнае ў нашым рамястве - дазваляць не перашкаджаць!»
Такім чынам праляжаў Таптыгін трэці ў бярлозе многія гады. І так як няшчасныя, але жаданыя валасныя парадкі ні разу ў гэты час парушаныя не былі і так як ніякіх пры гэтым зладзействаў, акрамя «натуральных», не выраблялася, то і не пакінулі яго ласкай. І ўчынілі ў генералы.
«Прамудры Міністр»
Жыў быў у Міністэрстве аховы навакольнага асяроддзя Міністр. І была ў яго розуму палата. Пачаў ён гэтым розумам па кантэйнэр калапсу раскідваць і бачыць: куды ні павернецца - усюды яму мат. Кругам у горадзе ўсё вялікія рыбы плаваюць: регоператор ды губернатар, а ён усіх менш. Ўсякая рыба яго пакрыўдзіць можа: то ў сямейным падрадзе абвінавацяць, то давер страцяць, а Міністр нікога заглот ня хоча. Ды і не разумее: навошта глынаць, калі можна як ёсць усё пакінуць?
Вырашыў Міністр схавацца ды нейтральнай пазіцыі трымацца. Дадзеныя па палігонам не помніць, смеццевы калапс адмаўляць, на інтэрвію не згаджацца. На рэдкай прэс канферэнцыі з'явіцца - і шабаш!
Сядзіць ён цалюткі дзень у кабінеце, начэй не дасыпаць, кавалачка не даядае, і ўсё-небудзь думае: «Здаецца, што я жывы? Ах, што-то заўтра будзе? » Раскідваў ён сваім розумам і драмаў. І здаўся яму тут спакуслівы сон: пра тое, як смецце ў золата ператвараецца. Патануў Міністр у сваіх думках запаветных і знік. Што ўжо здарылася - губернатар Ці яго праглынуў, федэральны правяраючы ці перабіць - сведкаў гэтай справе не было.
«Гісторыя аднаго кіраўніка горада»
Шчасцю кировчан, па-відаць, не трэба было хуткага заканчэння. На змену чале горада Нікуліну з'явіўся генерал-маёр Вугор і прывёз з сабою сістэму адміністрацыі яшчэ больш спрошчаную.
Вугор быў ужо не малады, але захаваўся незвычайна. Плячысты, складзены камлюкі, твар яго ўпрыгожвалі нябачанай красы вусы, якія так і гулялі пры найменшым руху яго вуснаў.
- Я чалавек просты, - казаў ён адным, - і не на тое сюды прыехаў, каб выдаваць законы. Мой абавязак - наблюсти, каб законы былі ў цэласці і ня валяліся па сталах. Вядома, і ў мяне ёсць план кампаніі, але гэты план такі: саджайце і сейце, ешце і піце, заводзіце фабрыкі і заводы - усё гэта вам жа на карысць! Па мне, нават манументы ўзводзілі - я і ў гэтым перашкаджаць не буду!
І прадаў зямлю ў парку пад жылую забудову.
Не разумелі кировчане, ці то ім плакаць, ці то радавацца: накшталт і парк паменшыўся, затое кватэр дарагіх у горадзе дадалося.
А Вугор глядзеў на гэта дабрабыт і радаваўся. Ды і нельга было не радавацца яму: свіраны яго біліся ад прынашэньняў, робяць у натуры, скрыні ня мясцілі срэбра і золата, а асігнацыі проста валяліся на падлозе.
Фота: Свойкировский.рф, litfest.ru