Лідэры краін Балтыі заклікалі Еўрасаюз забяспечыць фінансаванне аднаго з найбуйнейшых інфраструктурных праектаў рэгіёну - чыгуначнай магістралі Rail Baltica, якая павінна звязаць хуткаснымі цягнікамі Балтыю з астатняй Еўропай. Для дасягнення гэтай мэты яны гатовыя нават заблакаваць размеркаванне па ЕС фінансавай дапамогі на барацьбу з наступствамі пандэміі.
«Rail Baltica з'яўляецца стратэгічным праектам інфраструктуры ЕС, неабходным для падтрымання дзеяння агульнага рынку, таму для гэтага патрабуецца належнае палітычную ўвагу і адпаведнае фінансаванне - такое, пра які дамовіўся Савет кіраўнікоў ЕС», - заявіў агенцтву Бэ-эн-эс прэзідэнт Літвы Гитанас Науседа.
Ён адзначыў, што разам з прэм'ерамі Эстоніі і Латвіі раней накіраваў ліст у адрас прэм'ера старшыні ЕС Партугаліі Антоніу Кошта з заклікам гарантаваць фінансаванне чыгункі. Раней Еўрапарламент паставіў пад сумнеў неабходнасць выдзялення запланаваных 1,4 млрд еўра на гэты праект.
Як адзначыў азнаёміўшыся з лістом партал Politico, калі грошы вылучаныя не будуць, краіны Балтыі пагражаюць заблакаваць для Еўракамісіі запазычанні на міжнародных фінансавых рынках, якія дазволяць выдзяляць краінам ЕС сродкі для дапамогі ў барацьбе з наступствамі пандэміі.
балтыйскі даўгабуд
Хоць праект Rail Baltica атрымаў адабрэнне ЕС на самых высокіх узроўнях, яго рэалізацыя да гэтага часу выглядае туманнай. Першапачаткова меркавалася што дарога, якая павінна злучыць Талін, Рыгу, Каўнас, Вільнюс, Варшаву і Берлін, будзе пабудавана да канца 2025 года пад 5,8 млрд еўра.
Аднак рэалізацыя праекта першапачаткова суправаджалася скандаламі: Латвія, Літва і Эстонія не маглі дамовіцца, хто і як павінен кіраваць будаўніцтвам магістралі на сваёй тэрыторыі. Найбольш праблемным з'яўляецца ўчастак дарогі ад літоўскай мяжы да польскага горада Беласток даўжынёй 204 км. Амаль палова гэтай трасы мае патрэбу ў поўнай рэканструкцыі, аднак Польшча да гэтага часу практычна не вылучае сродкаў на гэтыя мэты.
У мінулым годзе Дзяржкантроль Латвіі заключыў, што рэалізацыя праекта Rail Baltica вядзецца з парушэннем раней зацверджанага графіка. Дзяржкантроль Эстоніі адзначыў, што ў адной толькі гэтай рэспубліцы каштарыс работ па стварэнні Rail Baltica вырасла на 13,9% у параўнанні з зацверджаным бюджэтам. Міністр зносін Латвіі Талис Линкайтс афіцыйна прызнаў, што праект будзе завершаны з затрымкай як мінімум на 2-2,5 года.
Пры гэтым рэвізія Еўрапейскай падліковай палаты раней ўстанавіла, што Rail Baltica практычна не мае шанцаў стаць эканамічна акупнай. Сур'ёзны ўдар па перспектыве трасы нанеслі і апошнія падзеі ў Беларусі, якія паставілі пад пытанне плануемы праз Мінск транзіт кітайскіх грузаў у Еўропу. Кошт грандыёзнага чыгуначнага праекта пры гэтым ужо вырасла амаль да 7 млрд еўра.
Зрэшты, у Rail Baltica па-ранейшаму застаецца яшчэ адно важнае значэнне - ваенны. Краіны Балтыі не раз падкрэслівалі, што хацелі б мець магчымасць для хуткай перакідання войскаў саюзнікаў у рэгіён. Лепш хуткаснай чыгуначнай магістралі гэтую задачу нішто не вырашыць.