У новым праекце на тэлеканале ТНВ амаль штодня ў буднія дні будуць выходзіць інтэрв'ю з выбітнымі татарскімі навукоўцамі і экспертамі.
Трыццаць шостым героем спецыяльнага праекта стаў намеснік дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі РТ Яруллин Табрис Мударисович. Яруллин быў старшынёй сусветнага форуму татарскай моладзі на працягу 7 гадоў.
У інтэрв'ю карэспандэнту ТНВ Яруллин распавёў пра Нацыянальную бібліятэку новага фармату, папулярызацыі фондаў, а таксама аб патрэбнасці ў грамадскай працы.
«Мабыць, у душы я сацыяліст»
- З'яўленне Нацыянальнай бібліятэкі ў будынку былога НКЦ гэта новы крок, для новых сэнсаў татарскай моладзі. Вы згодныя з гэтым?
- Не толькі моладзі і не толькі татарскай, я б сказаў. Мае першыя ўражанні былі агульнымі, не звязаныя з нацыянальнай тэмай. Сама ідэя мне падалася класнай, што ёсць такое месца, куды людзі могуць прыйсці адпачыць і гэта не гандлёвы цэнтр, дзе табе спрабуюць нешта прадаць. Тут не скажуць, што мы працуем толькі з моладдзю або толькі з пажылымі, не мае значэнне ні ўзрост, ні пол, ні твая прафесія, ні нацыянальнасць, і каб у ім знаходзіцца не трэба плаціць. Гэта месца дзе можна адпачываць і праводзіць час з сэнсам і яно мяне ўразіла менавіта з гэтага пункту гледжання. Мне падабаюцца добра зробленыя сацыяльныя праекты. Мабыць, у душы я сацыяліст. Гэтая тэрыторыя не толькі для таго, каб ты ўзяў кавы і зрабіў фота ў Instagram, гэта тэрыторыя сэнсаў. Наогул у свеце ў бібліятэк вялікая сацыяльная нагрузка, я чытаў еўрапейскія даклады, там сказана, што бібліятэкі выконваюць такую нечаканую функцыю, як пошук працы. Дапусцім. У чалавека няма інтэрнэту, але яму трэба знайсці працу, у бібліятэцы ён спакойна можа гэта зрабіць. А з другога боку рамантычныя моманты, у бібліятэцы можна знаёміцца з людзьмі, якія падобныя на цябе. Таксама ў бібліятэцы ёсць розныя клубы па інтарэсах дыскусійныя, моўныя, літаратурныя. На сваёй папярэдняй працы ў Кангрэсе татараў мы актыўна працавалі з гарадскімі супольнасцямі, і мне здавалася, што няма месца, дзе людзі маглі б знаёміцца. Для татарскіх супольнасцяў гэта добрая магчымасць паказаць сябе і сабраць новую аўдыторыю.
- Ці не застаецца ў баку Нацыянальная бібліятэка з-за гэтых шматлікіх сэнсаў пошуку працы, дыскусійных клубаў?
- Я практычна жыву ў бібліятэцы са жніўня 2020 года і такога адчування ў мяне няма! Наадварот, мне здаецца, што ў гэтай птушкі 2 крыла гэта не грамадскія прасторы і бібліятэка. Гэта 2 зоны, класічная бібліятэка і тая зона, дзе можна папрацаваць, правесці перамовы. Аўдыторыя, якая прыходзіць у бібліятэку на мерапрыемствы ў першую чаргу цікавіцца кнігамі і нашымі фондамі. А ўсе астатнія грамадскія прасторы, акрамя тых функцый, якія мы закранулі, яны працуюць на папулярызацыю фондаў і на тое, каб прыцягнуць людзей у бібліятэку. Такім натуральным чынам развіваюцца ўсе вялікія бібліятэкі свету.
- Якія прасторы, лабараторыі з'явіліся за паўгода ў бібліятэцы, як яны знайшлі сябе тут?
- У бібліятэцы ёсць тэатральная пляцоўка, у нас іх не так шмат, фонд «Жывы горад», тэатр «Кут», тэатральная супольнасць «Әлиф». У іх не было свайго прасторы, яны паказвалі спектаклі ад выпадку да выпадку, а цяпер у іх сумесна з «Кутом» спектаклі на 2 месяцы наперад. Таксама пачалі праходзіць жывыя канцэрты, у гэтым нам дапамагае лэйбл Yummy Music. Нам цікавая аўдыторыя, якая цікавіцца жывой музыкай. Бібліятэка натуральным чынам прыцягнула да сабе аўдыторыю. Як толькі мы запусціліся вельмі шмат людзей пачалі прыходзіць з прапановамі, праектамі.
- Што нацыянальнага ёсць у Нацыянальнай бібліятэцы?
- З нацыянальнага - гэта самы вялікі ў свеце фонд татарскіх кніг. У нас ёсць аддзел рукапісаў і рэдкіх кніг, тысячы рэдкіх рукапісаў, сваё выдавецтва. Літаральна нядаўна выйшла кніга дзённікі Бакі Урманче вельмі цікавая ўсім раю, прыходзьце, чытайце. У нас вядзецца навуковая праца. Як я для сябе адкрыў бібліятэка - гэта інстытут, дзе татарская мова выкарыстоўваецца ў штодзённасці, у працы. І гэта не звязана з тым, што тут працуюць толькі татары, у бібліятэцы працуюць розныя людзі і яны кажуць на татарскім, што мяне здзівіла. У нас праходзяць мерапрыемствы з дзецьмі, падлеткамі, бацькамі кінапаказы, лекцыі, прэзентацыі кніг, канцэрты і ўсё гэта ў тым ліку на татарскай мове. У нас ёсць сховішча і адкрытыя прасторы.
«Мае бацькі ніколі не казалі мне прама:" Ідзі і ратуй! »
- Колькі вы былі задзейнічаны ў грамадскім жыцці?
- Мне 34 з іх палова майго жыцця - 17 гадоў.
- Як ты ўспрыняў ідэю стаць заняць пэўную пасаду не ў сацыяльным праекце?
- Я не кар'ерыст, не планую я сваю кар'еру! Я займаюся тым, што цікава, дзе ёсць выклік, дзе ты вучышся чаму-то новаму. Такіх прастор больш няма ў Расіі. Ты назапашвалі сацыяльны капітал і натуральна бібліятэка, якая працуе з многімі аўдыторыямі гэта карысна і для мяне таксама. Я думаю, гэта будзе ўзаемаўзбагачэньне.
- працягваеце вы актыўную працу ў татарскіх, грамадскіх арганізацыях?
- Так, працягваю, але ў якасці валанцёра і прадзюсара. Дзесьці трэба нешта перацягнуць, перавезці, а дзе-то патрэбен прадакшн.
- У вас было вельмі шмат буйных праектаў «Мін татарча сөйләшәм», «Печән базары», Jadid Fest. Можа, вы думаеце ўдзел у гэтых праектах? Ці ёсць у іх далейшая перспектыва?
- Калі я сыходзіў з працы, у мяне была моцная эмацыйная прыхільнасць да гэтых праектаў, я аналізую гэта праз час. Зараз гэтая прыхільнасць прайшла. Я да гэтага часу ўдзельнічаю ў арганізацыі і мазгавых штурмах. У мінулым годзе «Мін татарча сөйләшәм» мы правялі яго онлайн, гэта быў 6-тичасовой эфір, з добрымі прагляду. Гэта вялікі выклік, зрабіць такі эфір на татарскай мове. У жніўні я ўдзельнічаў у «Печән базары» і зразумеў, што гэта ўжо ня тое мерапрыемства, як я сабе яго ўяўляў. Мы пачыналі гэты праект як перформанс. Гадоў 7 або 8 назад на вуліцы Парыжскай камуны мы выбудавалі сталы, папрасілі хлопцаў падрыхтаваць ежу, самі апрануліся як 100 гадоў таму, тэатр Камала падаў нам невялікі ўздым, мікрафон і калонкі і гэта было ў пачатку траўня і прысвечана смерці Тукая - 100 гадоў. Нам здавалася, што звычайна ў нас усё праходзіць афіцыйна, кветкі, партрэт і г.д. А мы падумалі Тукай наш, ён жа ў 27 гадоў памёр. Вуліца Парыжскай камуны звязаная з Тукала, ён жа там жыў і яго твор «кисек баш» звязана з гэтымі месцамі. Мы прайгралі часопіс «Аң» 100-гадовай даўніны і пакуль хто-то чытаў верш, мы 100 чалавек чыталі адначасова гэты часопіс. І за 2 дні праз гэты «Печән базары» прайшлі 70-80 тысяч людзей. Калі раней людзі думалі што гэта мы разадзеўся незразумела як і ўладкоўваем ў цэнтры горада, то цяпер гэта ўжо ў ДНК горада. Людзі чакаюць гэтага мерапрыемства. І мне хочацца андэрграўнда. Усе створаныя пляцоўкі павінны існаваць. І «Печән базары» я адпусціў у гэтым годзе. «Мін татарча сөйләшәм» - гэта вулічная акцыя, якая праходзіць на Баумана, гэта круты праект і думаю, у гэтым годзе я ў ім паўдзельнічаю больш ідэямі, чым арганізацыяй. Я буду працягваць дапамагаць ажыццяўляць гэтыя праекты.
- Для чаго вам гэта? Для чаго папулярызацыя татарскага? Аб'яднанне моладзі?
- У Кангрэсе татараў я займаўся гэтым, ні таму што па пасадзе было пакладзена, а проста патрапіў да маладых хлопцам, якія нечым займаліся, стаў валанцёрам. На «Мін татарча сөйләшәм» я вешаў банеры. Потым ўключаешся і гэта напаўняе жыццё сэнсам, ты знаёмішся з людзьмі і яны цябе ўзбагачаюць.
- Вы ж не пайшлі валанцёрам у хоспіс ... А чаму менавіта сюды? Што ў вас ўнутры?
- Хоспіс мы таксама наведвалі, а падчас пандэміі я развозіў прадукты. Гэтая сфера таксама цікавая, але культурная жыццё таксама мае патрэбу ў абшчэсцвеннік.
- Вы бачыце сваю місію?
- Я не думаю місіямі, мяне нават палохаюць такія людзі.
- Але нешта ж вас штурхае на папулярызацыю татарскага мовы ...
- Гэта мая родная мова! Як можна быць абыякавым да таго, калі што-небудзь ці хто-то памірае? Жывёла, родны чалавек, гэта тыя ж самыя пачуцці, калі памірае нешта табе роднае. Мне было цяжка бачыць як на татарскай мове не размаўляюць і ён памірае. Таму ты залучаецца і пачынаеш вырабляць праз боль, а з другога боку гэта можа быць вельмі цікава. Цяпер бо ідзе трэнд, калі хочаш займацца чымсьці ўнікальным, то прасоўвае татарскую культуру і гэтым займаюцца 20 чалавек у свеце. Грамадская праца - вельмі пашырае кругагляд, таму што ты маеш зносіны з навукоўцамі, студэнтамі, творчымі людзьмі і быццам скончыў 2 універсітэта, гэта школа жыцця.
- Наколькі ў сям'і было важна захаванне мовы, традыцый?
- Мая мама настаўнік матэматыкі і адна з заснавальнікаў татарскай гімназіі, тата механік і вельмі начытаны чалавек. Яны ніколі не казалі мне прама: "Ідзі і ратуй!», Ім было важна, каб я займаўся чымсьці цікавым, развіваўся. На татарскім у нас казалі, як і ў іншых сем'ях. Я трошкі адрозніваюся ад таго супольнасці ў якім знаходзіўся некалькі гадоў, якімі я захапляюся да гэтага часу, гэта людзі з інтэлігентных сем'яў. У мяне ў сям'і няма навукоўцаў і пісьменнікаў, з аднаго боку гэта было перавагаю, як погляд з боку.
- Кажуць, што татарын той, у каго дзеці гавораць на татарскім ...
- Унукі! У мяне пакуль ўнукаў няма, а дзеці гавораць на рускай і татарскім. Адчуваю, што рускі пачаў пераважаць, але мы стараемся і падтрымліваем. Я не лічу, што справа толькі ў сям'і. Мы аддалі старэйшага сына ў полилингвальную школу і гэта таксама дапамагае, з дачкой гаворым на татарскім. Спадзяемся, што і школа і універсітэт нас падтрымаюць.
- А што для вас значыць быць татарынам?
- Зараз вельмі шмат ідэнтычнасцяў і людзі як пластовы пірог. Той пласт, які за нацыянальную ідэнтычнасць - ён у самым нізе і самы тоўсты, у каго-то проста прысыпка. Для мяне натуральна першы пласт, я татарын і я ведаю сваіх продкаў - 10 пакаленняў. І ўсе яны казалі і пісалі па-татарску. Нядаўна сыну далі заданне і я яму расказваў пра яго продкаў.
Чытайце таксама: Радзік Саліх: «У 1919 году паўстала ідэя стварэння Татара-башкірскай рэспублікі ...» - відэа
Індус Тагір: «Татары павінны адыграць сваю ролю, каб Расея развівалася як дэмакратычная, федэратыўная дзяржава» - відэа
Іскандэр Гилязов: «Хтосьці раздзімае працэс падзелу этнасаў, каб прыпыніць працэс яднання татараў» - відэа
Руслан Айсин: «Людзі, якія адмаўляюць, што з'яўляюцца татарамі - яны, напэўна, вельмі нізка сцелюцца па зямлі» - відэа
Эльміра Калимуллина: «Калі мы« закансэрвуем », то развіцця у татарскім музыцы не будзе» - відэа
Іскандэр Ізмайлаў: «Ужо ў XIX стагоддзі татары сталі адзінай нацыяй на значнай тэрыторыі» - відэа
Лілія Габдрафикова: «У татараў і башкіраў - агульная гісторыя, культура яны жылі на адной тэрыторыі і іх нельга супрацьпастаўляць» - відэа
Раміль Тухватуллин: «Я занепакоены магчымай башкиризацией татараў, якія пражываюць на тэрыторыі Башкірыі» - відэа
Ильнур Миргалеев: «Да гэтага часу ёсьць падручнікі, дзе Залатая Орда разглядаецца толькі ў негатыўным ключы» - відэа
Гульнара Габдрахманова: «Адна з ключавых праблем сёння для захавання татар - гэта захаванне мовы» - відэа
Раіль Фахрутдинов: «Астраханскай татары хочуць маральнай падтрымкі, адчуваць сябе патрэбнымі» - відэа
Ільдар Ягафаров: «Татарскі кінематограф мне і жыццё псуе, і дае жаданне жыць далей» - відэа
Марат Гибатдинов: «Калі адсекчы пласт татарскага насельніцтва за межамі Татарстана, тады ў нас не было б ні Джаліля, Габдуллы Тукая» - відэа
Ильнур Ярхамов: «Нам трэба казаць, што ў татараў таксама атрымліваецца быць круты нацыяй» - відэа
Мансур Гилязов: «Рускія татары» - гэта дзеці татараў, якія нічога не ведаюць аб татарскім народзе »- відэа
Айрат Файзрахманов: «Усе актуальныя сусветныя фарматы павінны быць і на татарскай мове» - відэа
Альберт Бурханов: «Башкірыі жывуць сярод татараў 450 гадоў, але татарамі так і не сталі» - відэа
Альфія Галлямова: «Па абавязку Сталіна зрабілі ўсё, каб Татарстан не змог стаць Саюзнай Рэспублікай» - відэа
Римзиль вале: «Татары і башкіры розныя нацыі па этнакультуру, але па мове мы адзіныя» - відэа
Эльміра Нізам: «Я адчуваю місію, што павінен ўзбагачаць нацыянальную музыку» - відэа
Ніязаў Игламов: "Скажыце жыхару Актаныша, што ён паўночна-заходні башкір! У лепшым выпадку ён вас пашле »- відэа
Лирия Кусайманова: «У Астраханскай вобласці татарскія традыцыі перадаюцца з любоўю» - відэа
Дамір Ісхак: «Усім татарам цяпер трэба засяродзіцца на сваёй ідэнтычнасці» - відэа
Альбіна Насырава: «Карней Чукоўскі казаў, што дзеці да 4-м гадам - моўныя геніі» - відэа
Галіна Айдарава: «У сучаснай архітэктуры Казані мы можам выкарыстоўваць татарскія і мусульманскія матывы» - відэа
Марына Имашева: «Вялікая гістарычная загадкам - ці засталіся татары пасля заваёвы Астрахані Іванам Грозным» - відэа
Руслан Айсин: «Мова належыць народу як чыстае адкрыцьцё» - відэа
Филюс Кагіраў: «Думаю, усім спевакам татарскай эстрады трэба пераходзіць на жывое выкананне» - відэа
Ніязаў Гафиятуллин: «Трэба, каб навучанне роднаму татарскаму мове заставалася цікавым» - відэа
Ленария Муслюмова: «Татары на працягу ўсёй гісторыі імкнуліся да адукацыі і нічога не чакалі ад дзяржавы» - відэа
Рахіма Арсланава: «Кожная нацыянальная школа - полилингвальна і цяпер гэта патрабаванне часу» - відэа
Алег Хисамов: «У нас 3 дыялекту татарскага мовы і акрамя літаратурнай мовы ёсць яшчэ пісьменнасць, а ў дыялекту няма пісьменства» - відэа
Рауфаль Мухаметзянаў: «Аднойчы музыка можа перайсці ў інтэрнацыянальную» - відэа
Исмагил Хуснутдинов: «Праблемы з татарскім мовай штучныя і выкліканыя палітыкай і дзяржавай» - відэа