Пасля публікацыі артыкула пра Льва Яшына патэлефанаваў мне адзін знаёмы і спытаў, чаму я нічога не напісаў пра талісманах-атрыбутах вялікага футбаліста - пра яго чорны швэдар і пра яго знакамітую шапку, у якой ён нязменна выходзіў на ўсе матчы. Куды ж яны падзеліся?
Каюся, што не напісаў. Выпусціў з увагі. Таму ў дадзенай невялікі нататцы распавяду пра швэдар і кепку Льва Яшына.
Па-першае, швэдар у Яшына ніколі не быў чорным. Ён быў цёмна-сіняга колеру. Але тады каляровая фота і кінастужка лічыліся рэдкасцю, таму трансляцыі і фатаграфіі з матчаў у пераважнай большасці рабіліся чорна-белыя. Ды і заўзятарам на трыбунах здалёк здавалася, што швэдар у Яшына чыста чорнага колеру. Адсюль і мянушкі: «Чорная пантэра», «Чорны павук» і «Чорны васьміног».
Наогул, тады ўсё галкіперы насілі форму цёмнага колеру, каб адрознівацца ад іншых гульцоў на полі. Гэта цяпер са з'яўленнем новых штучных тканін яны фарсяць у рознакаляровай форме, прычым на кожнай гульні ў рознай. А тады футбольныя палі былі з натуральнай травы, а, значыць, бруднымі. Асабліва летам і восенню. А на цёмнай форме бруд не так прыкметная. Свой жа швэдар Яшын мяняў ўсяго некалькі разоў за ўсю спартыўную кар'еру - даношваў, пакуль той не праціраліся да дзірак.
«Калі ён прыносіў дадому сваю форму, уся ванная станавілася чорнай і напаўнялася пілавіннем - тады брамавыя пляцоўкі пасыпалі імі, каб галкіперы не падалі ў золь», - успамінае жонка брамніка Валянціна Яшына. Не мяняў ён швэдар нават у цёплае надвор'е.
«Ён не даваў яму параніцца, - тлумачыла Валянціна. - І ён заўсёды насіў стеганой спартыўныя трусы з падшэўкай. Ён злаваўся на сваіх калегаў, якія так не рабілі. "Я тлумачу вам", - гаварыў ён, - "гуляць без іх нельга. Можна пашкодзіць сцягна. Сінякі вам гарантаваныя, мышцы будуць надрывацца, і ў наступны раз падаць на зямлю ты ўжо не захочаш з-за страху. А як можна гуляць у браме, калі ты баішся? »
Калі тут была знакамітая кепка Льва Яшына? ЭрыкШто тычыцца знакамітай кепкі, то Яшын сапраўды вельмі даражыў ёю. Кепку яму падарылі ў 1953 годзе пасля трыумфальнага турнэ «Дынама». Тады многія галкіперы выступалі ў такіх галаўных убораў - кепка бараніла ад спёкі, холаду і дажджу, а казырок засцерагае ад слепяць сонечных прамянёў. Але для Яшына гэтая кепка стала свайго роду шчаслівым талісманам - ён выходзіў на поле толькі ў ёй. З часам, калі кепка выцвілі і пацерлася ад шматлікага мыцця і перастала быць паўнавартасным галаўным уборам, Яшын выкідваць яе не стаў. «Чароўную» кепку ён насіў на ўсе гульні і непрыкметна клаў яе ў вароты - на ўдачу. Ну, што зробіш, спартоўцы - вельмі забабонны народ. Прабачым кумірам іх маленькія слабасці.
Некалькі разоў «чароўную шапку» Яшына спрабавалі скрасці заўзятары. Напэўна не са злога намеру, а як памяць аб вялікім футбалісце. Першы раз гэта адбылося ў французскім Марселі. У паўфінале Еўра-1960 савецкая зборная літаральна разарвала Чэхаславакію з лікам 3-0. Захопленая натоўп заўзятараў, прарваў паліцэйскае ачапленне, хлынула на поле віншаваць нашых футбалістаў. Льва Яшына паднялі на рукі і сталі пампаваць. Толькі дзякуючы кемлівасці мясцовых паліцэйскіх ўсю яго форму ледзь не падралі на сувеніры. Але кепку хтосьці паспеў усё-ткі сцягнуць. Яшын звярнуўся з просьбай знайсці свой запаветны талісман да бліжэйшага варту парадку. Той кіўнуў галавой і знік у натоўпе.
Але сам футбаліст не вельмі-то верыў, што прапажу знойдуць. Засмучаны сышоў у распранальню.
«Я сяджу і ледзь не плачу. Фінал гуляць, а ў мяне як на грэх ніводнай запасны кепкі. Лекар падбягае, Мікалай Мікалаевіч Аляксееў. Што, пытаецца, Лёва, траўма? І тут адкрываецца дзверы, і ў распранальню ўваходзіць знаёмы паліцэйскі. У руках у яго - уяўляеце? - мая каштоўная кепка. Я яму на радасцях, па-мойму, на ўсю паліцыю Марсэлю аўтографаў нарасписывал ». (З успамінаў Льва Яшына).
Але нядоўга «чароўная кепка» прабыла ў Яшына. На наступным фінальнай гульні з югаславамі яе зноў пацягнулі. Яшын, як заўсёды, паклаў яе ў вароты. Пасля свістка на поле рванулі заўзятары, і зноў нехта прыхапіў кепку на памяць. Брамнік азірнуўся, а яе ўжо няма. І хоць пра знікненне абвясцілі па радыё і паабяцалі наўзамен яшинский швэдар, яна так і не знайшлася. Але сваю справу кепка-талісман выканала - фінал скончыўся ў нашу карысць, і зборная СССР стала Чэмпіёнам Еўропы. Першы і, на жаль, адзіны раз. А цуда-кепку так і не знайшлі. І дзе знаходзіцца гэтая старая, сціранне-перамыць кепка Льва Яшына невядома.
У зняволенні распавяду яшчэ пра аднаго забабоны савецкіх футбалістаў тых часоў. Яшын вельмі любіў рыбалку. Куды б ні паехаў, заўсёды стараўся даведацца месцы, дзе можна парыбачыць. Чарвякоў і опарышей звычайна збіраў на памыйніцы, якая знаходзілася каля яго лецішча. Злоўленую рыбу сам смажыў, а вуха не вельмі любіў. У футбалістаў «Дынама» з часам з'явілася прымета - калі Яшын ўдала парыбаліў, то і гэтая гульня таксама будзе вельмi ўдалы.
Любіў Яшын і хуткую язду на сваёй «Волзе». Балазе, даішнікі, спыняе яго за перавышэнне хуткасці, даведаўшыся і узяўшы аўтограф, адпускалі куміра. Але аднойчы Яшын нарваўся на міліцыянта, які са словамі "Я хварэю за« Спартак »зларадна прабіў яму дзірку ў талоне.
Калі Вам спадабаўся пост, то стаўце лайкі, пішыце каментары, падпісвайцеся на канал.