2 сакавіка прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка размясціць у рэспубліцы расійскія ваенныя самалёты для сумеснага дзяжурства з беларускімі лётчыкамі. Пры гэтым прэзідэнт адзначыў адсутнасць неабходнасці стварэння расійскай ваеннай базы. Паралельна боку аб стварэнні сумесных навучальных цэнтраў баявой падрыхтоўкі, дзе будуць трэніраваць у тым ліку пілотаў Су-30см і аператараў СПА. Мэты і задачы ваеннага супрацоўніцтва Беларусі і Расіі ў інтэрв'ю «Евразия.Эксперт» прааналізаваў кандыдат сацыялагічных навук, палкоўнік запасу, прафесар Акадэміі ваенных навук РФ Аляксандр Ціханская.
- Што з'яўляецца галоўнай мэтай сумеснага дзяжурства расійскіх і беларускіх самалётаў? Чаму Беларусі патрэбныя менавіта расійскія самалёты?
- Узброенымі сіламі Расіі і Беларусі створана адзіная сістэма СПА (не блытаць з аб'яднанай), і патруляванне паветраных межаў Саюзнай дзяржавы - частка гэтай сістэмы. Тым больш, узмоцненая мілітарызацыя Паўночна-Заходняга рэгіёну, у прыватнасці, Польшчы, Літвы і Латвіі, патрабуе пастаяннага адсочвання прымежнай паветранай абстаноўкі.
У цяперашні час авіяцыя узброеных сіл Рэспублікі Беларусь толькі часткова выконвае гэтую ролю ў сілу сваёй малалікасці. Адпаведна, ужо некалькі гадоў на ратацыйнай аснове, сумесна з беларускай авіяцыяй СПА, дзяжурства ажыццяўляе і расійская авіяцыя. У дадзеным выпадку прэзідэнт Беларусі мае на ўвазе пастаяннае дзяжурства і патруляванне.
- Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што «баз дастаткова, іх не трэба ствараць». Чаму Менск супраць будаўніцтва новых ваенных баз? У чым тут заключаецца інтарэсы Расіі і Беларусі?
- Менск не супраць новых баз, ён спрабуе старыя выкарыстоўваць хаця б часткова, так як ёсць яшчэ два рэзервовых аэрадрома акрамя трох асноўных. І, натуральна, іх сумеснае выкарыстанне (аднаўленне іх дзейнасці) у інтарэсах ваеннай бяспекі Расіі і Беларусі.
Бо за мінулы год сусветныя абаронныя выдаткі выраслі на 1,9%, пры гэтым найбольшы рост абаронных выдаткаў адбыўся ў мінулым годзе ў краінах Еўропы, дзе ён склаў 5,6%. Гэта значыць, практычна ў тры разы больш, чым у цэлым свеце. І нам неабходна з гэтага рабіць своечасовыя высновы і пастаянна аптымізаваць ваенныя выдаткі.
- На перыяд з 9 па 20 сакавіка запланаваны сумесныя расійска-беларускія тактычныя вучэнні на міратворчую тэматыку. Таксама ў перыяд з 15 па 27 сакавіка сумеснае беларуска-расійскае тактычнае вучэнне будзе праходзіць у Мінскай вобласці. Якія галоўныя мэты перасьледуюць дадзеныя вучэнні?
- Зразумела, што вайскоўцы будуць рыхтавацца да аперацый па прадухіленні канфліктаў на тэрыторыі былога СССР і, магчыма, у Данбасе.
Як вядома, расійскія і беларускія афіцэры зараз удзельнічаюць у рамках АБСЕ ў маніторынгавай місіі, якая дзейнічае на паўднёвым усходзе Украіны. І раней прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка не раз заяўляў пра тое, што гатовы ўвесці міратворцаў у Данбас і ўзяць пад свой кантроль ўчастак ўкраіна-расійскай мяжы, калі будзе згода бакоў.
Гэта не самыя маштабныя вучэнні ў 2021 г. Такія трэніроўкі праходзяць пастаянна. У асноўным, іх мэтай з'яўляецца пастаяннае павышэнне эфектыўнасці і каардынацыі армій Саюзнай дзяржавы. Асноўныя вучэнні дзвюх краін пройдуць у жніўні і верасні. У іх возьмуць удзел інжынерныя войскі, сапёрныя часткі, органы матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння, каменданцкія падраздзялення і нават ваенная паліцыя. І вось гэта ўжо дэманстрацыя гатоўнасці да процідзеяння ваенным пагрозам нашым дзяржавам і той актыўнай мілітарызацыі рэгіёну, пра якую я казаў вышэй.
Таму асноўнай задачай цяперашніх ваенных трэніровак з'яўляецца падрыхтоўка армейскіх падраздзяленняў дзвюх краін да манеўраў «Захад-2021», якія пройдуць на палігонах Расіі і Беларусі з 10 па 16 верасня бягучага года.
- Якой рэакцыі ад НАТА можна чакаць?
- Думаю, што дастаткова стрыманай, паколькі сама праграма НАТА на гэты год значна маштабней і больш актыўна і з наступальных ухілам. Рэакцыя суседзяў - Польшчы, Літвы і Латвіі - будзе на ўзроўні істэрыі, але да гэтага мы ўжо прывыклі і разумеем: каб далі грошай, трэба гучней крычаць. Асноўны рэакцыяй будзе ўзмацненне разведвальнай дзейнасці ў дадзеным рэгіёне.
- У 2021 г. АДКБ плануе правесці восем ваенных вучэнняў, большасць з якіх пройдуць у Таджыкістане. Якія задачы будуць вырашаць гэтыя вучэнні?
- Так, Таджыкістан сёлета - дзяржава-старшыня арганізацыі і, адпаведна, большы акцэнт у вучэннях будзе зроблены на нейтралізацыю пагроз у гэтым рэгіёне.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Лукашэнка лічыць, што ў цяперашніх умовах ўзаемадзеянне ў рамках АДКБ павінна быць ўзмоцнена. «Сёння ад нас з улікам дынамікі выклікаў і пагроз патрабуецца не проста падтрыманне бягучага ўзаемадзеяння, але і яго нарошчванне. У сучасных умовах хаўрусніцтва набывае ўсё больш важкі сэнс », - лічыць ён. «Свет у чарговы раз стаіць на парозе развязвання некантралюемай гонкі ўзбраеньняў. Абвастраюцца самыя небяспечныя з'явы, а менавіта, ваеннае супрацьстаянне паміж сусветнымі цэнтрамі сілы », - сказаў ён.
У прыватнасці, плануюцца вучэнні «Эшалон», самыя буйныя вучэнні з калектыўнымі сіламі аператыўнага рэагавання, сіламі і сродкамі разведкі і іншымі. «Большая частка вучэнняў запланавана на другое паўгоддзе», - удакладніў генеральны сакратар АДКБ Станіслаў Зась, бо арганізацыя арыентуецца на сітуацыю і тыя рызыкі, якія ўзнікаюць для ўдзельнікаў вучэнняў у сувязі з пандэміяй коронавируса.