У гады савецкай улады Ніжні Ноўгарад склаўся як буйны прамысловы і навуковы цэнтр краіны. Аснову прамысловасці горада ў сілу шэрагу гістарычных прычын складалі прадпрыемствы ваенна-прамысловага комплексу. Да 1992 года доля аб'ёму прамысловай вытворчасці гэтых прадпрыемстваў складала больш за 50% ад агульнага аб'ёму вытворчасці прамысловасці горада. Традыцыйна для эканомікі Савецкага Саюза ніжагародскія прадпрыемствы былі цесна звязаны з мноствам сумежных пастаўшчыкоў, якія знаходзіліся ва ўсіх рэгіёнах краіны.
Менавіта таму, калі ў 1991 годзе не стала СССР, фактычна за адзін раз парушыліся сувязі з пастаўшчыкамі, якія апынуліся за мяжой дзяржавы. Зрыў паставак і дамоўных абавязацельстваў парушыў рытм работы прадпрыемстваў, прывёў не толькі да спаду вытворчасці, але і да немагчымасці выпускаць некаторыя віды прадукцыі, якія патрабуюць пэўных камплектуючых, якія на тэрыторыі Расіі не праводзіліся. Адначасова, у сілу цэлага шэрагу палітычных прычын, спынілася фінансаванне абаронных заказаў. У новай дзяржавы не было фінансавых сродкаў. А замежныя «партнёры» прапаноўвалі крэдыты толькі на ўмовах закрыцця абаронных праектаў і знішчэння ўжо вырабленых ўзбраенняў.
Паралельна быў пачаты працэс акцыянавання прамысловых прадпрыемстваў з мэтай перадачы іх у прыватныя рукі. Якія спыніліся прадпрыемствы страцілі сваю сапраўдную кошт і былі прыватызаваныя фактычна за бесцань. Змена ўласнікаў, пошук новых магчымасцяў для працы набытых прадпрыемстваў спарадзілі эканамічны хаос. Спад вытворчасці ў 1991-1996 гг. г. закрануў усе галіны прамысловасці горада Ніжняга Ноўгарада, у тым ліку бюджэтаўтваральныя: машынабудаванне, суднабудаўнічую, радыёпрамысловасці і прамысловасць сродкаў сувязі, электронную, а таксама і іншыя галіны. Напрыклад, спад прамысловай вытворчасці ў Ніжнім Ноўгарадзе, па дадзеных Расстата з 1991 па 1996 год, у вытворчасці судоў, лятальных і касмічных апаратаў і іншых транспартных сродкаў склаў 91,8%, у вытворчасці апаратуры для радыё, тэлебачання і сувязі - 87,8% , у вытворчасці машын і абсталявання - 69,7%. Пералік можна працягваць. Але і прыведзеныя лічбы паказваюць, што ў 90-гады прамысловая вытворчасць горада было практычна знішчана. Распачаты пасля 1996 года працэс аднаўлення прамысловых прадпрыемстваў, у 1998 годзе трапіў пад удар вядомых падзей у жніўні 1998 года.
У выніку цэлы шэраг буйных вядомых на ўсю Расію прамысловых прадпрыемстваў спынілі існаванне. У цэлым колькасць буйных і сярэдніх прадпрыемстваў да 1998 году скарацілася са 158 да 140. Сярод закрытых прадпрыемстваў можна назваць: Ніжагародскі мукамольны завод (Экспанент), Ніжагародскі металургічны завод (НМЗ), Ніжагародскі завод выпрабавальнага і тэхналагічнага абсталявання (НЗИТО), Завод фрэзерных станкоў ( ЗФС), Ніжагародскі дрэваапрацоўчы завод (НДОЗ), Ніжагародская швейная фабрыка Маяк (Маяк), Кандытарская фабрыка 1 траўня (1 траўня).
Гэтыя факты, традыцыйна і не без падставаў разглядаюцца спецыялістамі як пераважна негатыўныя, якія адносяцца да разраду мер, якія прывялі да ліквідацыі цэлых галін савецкай прамысловасці. Адначасова гэтыя меры забяспечылі ўмовы для камфортнага выхаду на постсавецкі рынак заходніх вытворцаў. Усё гэта так. Мы сёння аднаўляем пасажырскае авіябудаванне, вытворчасць судоў на падводных крылах, вытворчасць турыстычных цеплаходаў, вытворчасць экранаплане. Вельмі складана зноў заваёўваць рынак легкавых аўтамабіляў.
Хацелася б звярнуць увагу на адну акалічнасць, якое шмат у чым вызначае тэмпы і якасць прамысловага развіцця. Гісторыкі даўно звярнулі ўвагу на цікавы факт. Рэвалюцыйныя скокі ў прамысловай вытворчасці часта звязаныя з неабходнасцю аднаўлення разбуранай эканомікі. У 1945 году пераможаная фашысцкая Германія частка належнай нам кантрыбуцыі выплаціла абсталяваннем і станкамі сваіх ваенных вытворчасцяў. Але гэта было абсталяванне даваенны. Да 1945 году яно тэхналагічна састарэла. Аднак для савецкай прамысловасці гэта было ў цэлым развіццём тэхналогій і дапамагло ў аднаўленні разбуранай народнай гаспадаркі.
А далей адбылося тое, што і павінна было адбыцца. Германія аднаўляла сваю эканоміку, атрымліваючы найноўшую тэхніку і абсталяванне з ЗША. Тым самым, вывела сваю эканоміку на ўзровень 40-50-х гадоў. У Савецкім Саюзе апынулася тэхніка даваеннага вытворчасці. І ў сілу савецкай планавай сістэмы, гэтыя тэхналогіі апынуліся закансерваваны на цэлыя дзесяцігоддзі. Так, напрыклад, на Газе ў пачатку 90-х гадоў на некаторых вытворчых участках заставаліся станкі, пастаўленыя там яшчэ ў перыяд будаўніцтва завода ў 1932 годзе. Планавікі тармазілі вылучэнне сродкаў на спісанне старога і набыццё новага абсталявання. Прадукцыя, якая вырабляецца на такім абсталяванні, у асноўным грамадзянскага спажывання, не магла канкураваць з таварамі замежнай вытворчасці. Вось чаму сёння большасць нашых суграмадзян ездзяць на машынах імпартных марак.
Вось таму «расчыстка» вытворчых пляцовак, хуткае і масавае набыццё сучаснага абсталявання і сучасных тэхналогій, дазволілі ў апошнія 20 гадоў не толькі аднавіць прамысловы патэнцыял горада, але і прасунуцца далёка наперад. Адначасова атрымалася пераадолець пэўную аднабокасць ў структуры прамысловай вытворчасці горада. Так, у 1998 годзе доля машынабудавання і металаапрацоўкі складала 78%, а доля харчовай прамысловасці - 13,4%. На ўсе астатнія галіны прыходзілася менш за 9%.
Сёння мы бачым ужо іншую структуру прамысловай вытворчасці ў Ніжнім Ноўгарадзе. Расце доля вытворчасці тавараў народнага спажывання і бытавога прызначэння, расце доля малога бізнесу і аб'ём сферы паслуг. Растуць аб'ёмы абаронных заказаў.
Ніжні Ноўгарад - адзін з цэнтраў расійскіх інфармацыйных тэхналогій. У гэтай галіне прадстаўлены такія кампаніі, як Intel, цэнтры кампетэнцый і распрацовак дзясятка замежных IT-кампаній, у тым ліку такіх, як SAP, Mail.ru, Яндэкс, Huawei, MERA, МФИ Софт і інш.
Сёння ў горадзе працуе 140 сярэдніх і буйных прадпрыемстваў - яны ставяцца да 12 галінах. У горадзе працуюць 14 навукова-даследчых інстытутаў і канструктарскіх бюро, якія абслугоўваюць патрэбы прамысловых прадпрыемстваў. На прадпрыемствах занята каля 220 тысяч працуючых, што складае 47% ад агульнай колькасці, якія працуюць у горадзе. Па аб'ёме адгрузкі прадукцыі апрацоўчых прадпрыемстваў Ніжагародская вобласць займае 2 месца ў Прыволжскай федэральнай акрузе, а сярод рэгіёнаў Расіі - сёмае (па дадзеных за студзень-верасень 2019 года).
Ніжагародская вобласць мае сувязі з партнёрамі з больш за 140 краін. Ніжні Ноўгарад з'яўляецца вельмі прывабным для расійскіх і замежных інвестараў.
Ветэраны ніжагародскай прамысловасці таксама знаходзяць новыя рынкі і нішы для сваёй прадукцыі. Так «Горкаўскі аўтазавод» манапалізаваў рынак камерцыйных і спецыяльных аўтамабіляў на базе сямейства «Газеляў». Завод «Чырвонае Сормово» будуе сучасныя грамадзянскія суда, нафтаналіўныя танкеры і сухагрузнае цеплаходы, а таксама надводныя суда і дызельныя падводныя лодкі для ВМФ РФ і на экспарт. «Суднабудаўнічы завод« Волга »спецыялізуецца ў галіне будаўніцтва высакахуткасных судоў (на паветранай падушцы, на паветранай каверне) рознага прызначэння. «Гідрамаш» з'яўляецца вядучым прадпрыемствам па вытворчасці шасі, гідрацыліндраў і гидроаппаратов для ўсіх тыпаў лятальных апаратаў. Прадпрыемства забяспечвае каля 80% патрэбаў усіх авіязаводаў краіны ў шасі для самалётаў і 100% - у шасі для верталётаў.
Адным з асноўных драйвераў рэгіянальнай прамысловасці сталі прадпрыемствы хіміі і нафтахіміі. Паспяхова працуюць біяхімічны холдынг «Оргхим», АТ «СІБУР-нафтахіміі», ТАА «СІБУР-Кстова», ТАА «Завод синтанолов», ТАА «Сінтэз АКА», ТАА «Корунд».
У заключэнне можна адзначыць, што ніжагародскі рэгіён у цэлым паспяхова пераадолеў наступствы кардынальнай ломкі савецкай эканомікі і зноў заняў годнае месца сярод самых развітых прамысловых цэнтраў краіны.