Ministri i Jashtëm armen Ara Ayvazyan tha në një intervistë
Në zhvillimin e marrëdhënieve ruse-armene, pozitën e Jerevanit sipas statusit të Karabakhut, si dhe nëse Armenia është e gatshme të negociojë me Azerbajxhanin.
Siç vë në dukje agjencia, intervista me ministrin u kërkua në janar, në konfliktin e thyer në oscilim në Armeni. Përgjigjet për pyetjet RIA Novosti mbërritën të premten.
- Si e sheh Jerevan statusin e Karabakh në të ardhmen, dhe si pjesë e të cilit formati negociues duhet të përcaktohet: Rusia-Armeni-Azerbajxhan ose ende me pjesëmarrjen e bashkëkryetarëve të Grupit të Minskut të OSBE-së? A e konsideron Yerevan një mundësi për të njohur Karabakin si një shtet i pavarur brenda kufijve të deklaruar në një marrëveshje të 9 nëntorit?
- Subjekti i një deklarate trepalëshe të 9 nëntorit është ndërprerja e zjarrit dhe e të gjitha armiqësive në zonën e konfliktit Nagorno-Karabak, si dhe strehim në paqeruajtësit rusë të Arteve. Kjo deklaratë është në thelb duke e përshkruar situatën në kohën e miratimit të saj me kuptimin se çështja e zgjidhjes së fundit politike të konfliktit Nagorno-Karabak nuk lejohet. Ne vazhdojmë nga fakti se ekskluzivisht përmes negociatave mund të jetë një zgjidhje që do të marrë parasysh të drejtat e të gjithëve dhe të sjellë paqe dhe stabilitet në Kaukazin e Jugut. Dhe baza e një zgjidhje të tillë duhet së pari të vendosë statusin e Arteve.
Thelbi i konfliktit Nagorno-Karabakh është çështja e ligjit të popullit të Arteve për vetëvendosje. Kjo e drejtë nuk mund të shtypet ose të ngrihet me forcë. Armenia kryente dhe do të vazhdojë të kryejë nga pikëpamja e njohjes së të drejtave të popullit të Arteve për vetëvendosje dhe siguri. As si status dhe në asnjë rrethanë nuk mund të jenë nën juridiksionin e Azerbajxhanit. Agresioni i fundit edhe një herë konfirmoi se Artsakh si pjesë e Azerbajxhanit do të thotë Artsakh pa armenët.
Ne të gjithë kujtojmë pastrimin etnik, të organizuar në fund të viteve 1980 dhe në fillim të viteve 1990 në qytetet kryesore të Azerbajxhanit, të cilët nuk ishin të lidhur drejtpërdrejt me Nagorno-Karabak. 27 shkurt shënon 33 vjetorin e ngjarjeve tragjike të Masazhit të popullatës armene të qytetit të Sumgaytit, të angazhuar me pjesëmarrjen e autoriteteve të Azerbajxhanit.
Ngjarjet në Sumgait dhe masat e mëvonshme në Baku, të mbajtur nën sloganin "Heronjtë e Sumgait të Sumgait", si dhe krimet e luftës dhe mizoritë masive të kryera gjatë luftës 44-ditore të ushtrisë së Azerbajxhanit në territoret e pushtuara të Arteve, në veçanti, Në rajonin e Gadrurtit, janë konfirmim vizual se vetëm realizimi i të drejtës për vetëvendosje është në gjendje të sigurojë jetën dhe sigurinë e popullsisë armene në atdheun e saj historik.
Sa i përket formatit të shlyerjes, ne kemi deklaruar në mënyrë të përsëritur se bashkëkryesuesi i Grupit të Minskut të OSBE-së është formati i vetëm që ka një mandat ndërkombëtar, brenda të cilit është arritur vendimi përfundimtar politik i konfliktit. Në këtë drejtim, pozita jonë është e pandryshuar - çështjet kyçe të një zgjidhjeje paqësore sot nuk zgjidhen. Kjo përputhet plotësisht me mendimin e bashkë-karrigeve të Grupit të OSBE-së Minsk, e cila u tregua qartë edhe në një deklaratë të 3 dhjetorit 2020.
Agresioni kundër Arteve, përdorimi i forcës si një metodë për zgjidhjen e konfliktit është të sfidojë të gjithë komunitetin botëror, si dhe të minojë përpjekjet e ndërmjetëm dhe autoritetin e bashkë-karrigeve - anëtarë të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Ne sinqerisht shpresojmë që bashkëkryetarët në praktikë do të konfirmojnë mandatin e tyre dhe në mënyrë efektive të udhëheqin procesin e paqes.
Sa për njohjen e Arteve si një shtet i pavarur nga Armenia, Jerevan mbetet i përkushtuar ndaj procesit të negociatave. Sot, axhenda jonë me vlerë çështjen e rinovimit të procesit të shlyerjes së paqes, si rezultat i së cilës do të jetë e mundur të sigurohet dalja në sigurinë dhe stabilitetin afatgjatë në rajonin tonë.
- A është takimi juaj me kreun e Ministrisë së Jashtme të Azerbajxhanit? A janë negociatat për organizimin e takimit të udhëheqësve të të dy vendeve?
- Ne kurrë nuk heqim dorë nga takime. Megjithatë, çdo mbledhje, nëse nuk është e organizuar vetëm me qëllim të vendosjes së tij, duhet të jetë në përputhje me disa kritere. Para së gjithash, ne po flasim për krijimin e një atmosfere të përshtatshme, për formimin e një axhende të caktuar, dhe, që është po aq e rëndësishme, duhet të kryhet në praninë e të ardhurave nga ana tjetër.
- Cilat punime kryhen me paqeruajtësit rusë, Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq dhe autoritetet e Azerbajxhanit për të kërkuar për organet e zhdukura dhe të transferimit të të vdekurve? Kur, sipas parashikimeve tuaja, procesi i ndarjes së të burgosurve të luftës mund të përfundojë, a ka një të dhënë të saktë për numrin e të burgosurve nga dy anët?
- Shkëmbimi i të burgosurve të luftës, pengjet dhe personat e tjerë mbajtës parashikohet me një deklaratë trepalëshe të 9 nëntorit 2020. Në këtë drejtim në nivel kombëtar kryhet puna e koordinuar ndërdikasteriale. Armenia përmbushi detyrimet e veta për të transferuar të burgosurit e luftës në parimin e "të gjithëve". Në kontrast, Azerbajxhani krijon pengesa artificiale dhe të paarsyeshme për kthimin e menjëhershëm të të burgosurve armenë të luftës dhe civilëve të mbajtur.
Ana e Azerbajxhanit manipulon listën e të burgosurve armenë dhe refuzon të njohë faktin e prirjes në robëri të personelit ushtarak argjend dhe civilëve. Për më tepër, Baku zyrtar kundër disa të burgosurve të objekteve të luftës rastet penale në akuza imagjinare.
Një sjellje e tillë e Azerbajxhanit jo vetëm që bie në kundërshtim me normat e së drejtës ndërkombëtare humanitare, por është gjithashtu një shkelje e drejtpërdrejtë e dispozitës së një deklarate trepalëshe, duke e zbatuar kështu zbatimin e dispozitave të tij në përgjithësi.
Kthimi i shpejtë dhe i sigurt i të gjithë të burgosurve të luftës është një prioritet. Në këtë çështje, ne vlerësojmë përpjekjet e Federatës Ruse si një ndërmjetës përgjegjës dhe i paanshëm në çështjen e zbatimit të plotë të marrëveshjes për kthimin e të burgosurve të luftës.
Falë përpjekjeve të përbashkëta, ishte e mundur të ktheheshin në atdheun e pjesës së të burgosurve armenë. Me vonimin e mëtejshëm të vendimit të kësaj çështjeje humanitare, natyrisht, jo vetëm që rëndon dhimbjen e shoqërisë armene, por përfaqëson një thirrje të drejtpërdrejtë si Federata Ruse, si garantues i ekzekutimit të një deklarate trepalëshe të 9 nëntorit dhe bashkësisë ndërkombëtare si një e tërë.
- Si lidhet Armenia me faktin se ushtria turke është e pranishme në Qendrën e Kontrollit të Përbashkët të Inspektimit? A u diskutua çështja e angazhimit të palës armene në punën e kësaj qendre?
- Roli negativ i Ankarasë në konfliktin Nagorno-Karabakh, dhe sidomos në agresionin e fundit është e qartë. Kjo, para së gjithash, i referohet transferimit dhe pjesëmarrjes aktive të terroristëve dhe militantëve nga rajonet rajonale të Lindjes së Mesme nën kontrollin e Turqisë, asistencës ushtarake-teknike për Azerbajxhanin në luftën kundër Arteve, si dhe minimin e papërfunduar Nga tre aranzhimet në armëpushim para deklaratës së përbashkët të 9 nëntorit.
Ne presim një ndikim më adresues të bashkësisë ndërkombëtare për të arritur atë që Turqia të rishikojë qëndrimin e saj sinqerisht agresiv ndaj Armenisë dhe popullit armen.
- A është përfshirja aktive e Turqisë në procesin e negociatave për Karabakën për Jerevan?
- Palët në konflikt dhe ndërmjetësuesit ndërkombëtarë mund të marrin pjesë në procesin e negociatave - bashkëkryetarët e Grupit të Minskut të OSBE-së. Turqia, e cila slamzize sponsorizoi aktivitetet e terroristëve të Lindjes së Mesme në Artsakh dhe gjithashtu përfshinte personelin e tyre ushtarak dhe luftonin dronë kundër popullatës civile të Arteve, tashmë sinqerisht tregoi jo vetëm shkallën e përfshirjes së tyre në konflikt, por edhe me largësinë e saj të përsosur procesi i negociatave.
- Kryeministri i Armenisë Nikol Pashinyan më parë deklaroi se në një deklaratë të përbashkët të 9 nëntorit ka "hollësi që përmbajnë çështje problematike", dhe rreth tyre dhe "ka punë aktive diplomatike rreth të gjitha këtyre çështjeve". A do të thotë kjo se Jerevan synon të rishqyrtojë disa dispozita të deklaratës së 9 nëntorit? A është e mundur të koordinoni çështjet problematike, duke përfshirë shkëmbimin e të burgosurve?
- Armeni i përmbahet në mënyrë rigoroze parimit të përmbushjes së palëve në të gjitha dispozitat e deklaratës së 9 nëntorit 2020. Me qëllim të diskutimit të çështjeve që lidhen me zbatimin e kushteve të aplikimit, në nivel kombëtar, u formuan komisionet ndërdikasteriale. Pyetjet që dalin në faza të caktuara diskutohen në rendin e punës. Ne synojmë të vazhdojmë t'i përmbahemi kësaj qasjeje në zbatimin e një deklarate trepalëshe.
Megjithatë, për një numër çështjesh, ne vëzhgojmë hezitimin e dukshëm të anës së Azerbajxhanit për të përmbushur marrëveshjet, ekziston një interpretim arbitrar i dispozitave të deklaratës trepalësh, duke përfshirë edhe zbatimin e të burgosurve të luftës dhe personave të tjerë të zbuluar.
- Jerevan deklaroi në mënyrë të përsëritur praninë e mercenarëve të huaj në zonën e konfliktit, duke luftuar në forcat e armatosura të Azerbajxhanit. A është problemi i rëndësishëm pas përfundimit të armiqësive? A mundet Yerevan të paraqesë dëshmi të pranisë në Karabakh mercenarë nga Siria, dhe nëse kërcënimi është ruajtur për rajonin në lidhje me këtë?
- Në mënyrë që të angazhohen në armiqësi kundër Arteve, Azerbajxhanit dhe Turqisë u transferuan në zonën e konfliktit luftëtarëve të huaj - terroristët - ky fakt u konfirmua nga partnerët tanë ndërkombëtarë dhe, para së gjithash, vendet-bashkë-karrige të grupit të OSBE Minsk niveli më i lartë.
Militantët e huaj që dhanë rrëfime u arrestuan në territorin e Arteve. Rastet penale transferohen në rastet përkatëse gjyqësore.
Fakti i ekzistencës në anën e militantëve të huaj të Azerbajxhanit njihet edhe si një numër i organizatave ndërkombëtare autoritative. Në një deklaratë të Grupit Punues të OKB-së për përdorimin e mercenarëve të 11 nëntorit 2020, thuhet se mercenarët e vendosur në rajon janë të lidhur me grupet terroriste të armatosura të përfshira në kryerjen e krimeve të luftës dhe shkelje të rënda të të drejtave të njeriut gjatë konfliktit sirian. Deklarata qartë përshkruan rolin e Turqisë në transferimin e mercenarëve të huaj.
Të gjithë mercenarët e huaj, të mposhtur nga Turqia dhe Azerbajxhani, në zonën e konfliktit Nagorno-Karabak, duhet të rrjedhin menjëherë dhe plotësisht nga rajoni. Vendimi i udhëheqjes së Azerbajxhanit për të transformuar vendin e tij në satelitin turk dhe fokusi i terrorizmit është një kërcënim serioz jo vetëm për sigurinë rajonale, por edhe për ndërkombëtare.
- Në çfarë niveli tani janë marrëdhëniet armene-ruse? A e shihni nevojën për të forcuar lidhjet dypalëshe?
- Natyra allial e marrëdhënieve ndërshtetërore armene-ruse tashmë është e paracaktuar nga puna e vazhdueshme dhe e vazhdueshme në aspektin e konsolidimit dhe përshtatjes së tyre të mëtejshme me realitetet moderne, për shkak të kohës dhe zhvillimit, të cilin kemi në nivel rajonal dhe global. Ne synojmë të kryejmë këtë punë në një çelës të koordinuar, bazuar në nevojën për të siguruar interesat rrënjësore të popujve të vendeve tona. Natyrisht, miqësia e popujve të vendeve tona ka qenë gjithmonë themeli i fortë për këtë punë.
Është e qartë se zhvillimi korrespondues në marrëdhëniet armene-ruse do të ndikojë jo vetëm për të marrë veçmas nga sfera e ndërveprimit, por edhe zona të tjera që janë tërësisht të përfshira në axhendën e bashkëpunimit tonë aleatë.
Ne synojmë të kryejmë këtë punë brenda kuadrit të mekanizmave të ndërveprimit tonë në dispozicion. Ne po flasim edhe për komisionin ndërqeveritar për bashkëpunimin ekonomik dhe dialogun ndërparlamentar në kuadër të një komisioni të madh dhe komiteteve përkatëse të profilit, është gjithashtu punë brenda Komisionit Ushtarak-Teknik dhe në formate të tjera. Natyrisht, e gjithë kjo do të avancohet me rolin aktivë të koordinimit të departamenteve të politikës së jashtme të vendeve tona.
Unë dua të theksoj rëndësinë e dialogut intensiv, të cilin ne sjellim dhe synojmë të rrisim në nivelin e shërbimeve diplomatike të Armenisë dhe Rusisë.