20-nji asyryň iň uly ekologiýa katastikasynyň biri Aral deňziniň amaly artykmaçlygy boldy. Onda esasy aziýalaryň balykçylary ýarym ýyllap, Gazagystanyň serhedinde uçuşa gitdi - Gazagystanyň serhedindäki 1960-njy ýylyň ortasynda dünýäde iň uly kölleriň arasynda dünýäde iň uly kölleriň arasynda durýar. Häzirki wagtda bir çöl we hemişelik daşky gurşaw betbagtçylyk zolagy bar. Gynansagam, geljekki şuňa meňzeş ekineniň iň uly planetany, sebäbi täsirli ululyklary deňziň we ýüzess köl hasaplap bolar. Alym deňziniň habaryna görä, Hazar deňziniň üsti bilen Europeewropa we Aziýa lukmançylyk derejesinde 2100, häzirki döwrüň daşky gurşawyň netijiligini haýal geçirjekdikleri üçin 900-möçlýär. Aral deňzi tarapyndan düzülen betbagtçylyk, syýasy liderler jogapkär bolsa, Hazaýylan sebitdäki suwuň buwynyň bu hereketi sebäbiniň sebäbiniň ýokdugynyň sebäbini üýtgetmekdir.
Hazar deňzine näme bolýar?
XXI asyrda dünýäniň Dünýä Kazel deňzini ýitirip biljek ýaly, ýokary. Recentlyakynda Russiýanyň "Elekpabolit" we daşky gurşawy magazestina, Hazaryň gerimlerine görä, Hazaryň we Eýranyň çäklerini bölýän Hazaryň çägini bölýär. Aslynda, Hazar deňzindäki suw ýitgi bolup geçýär, ýöne Gollandiýaly we Germaniýanyň gurulýan topary bolsa, geljekde onlarestleriň bir orunda durmagy dowam etdirjekdigini subut etdi.
Hazara - Hazara - Hazara däl-de, dünýädäki iň uly köl71 müň inedördül kilometre çenli. XXI asyryň ahyryna çenli diňe şu sebitde ýaşaýan haýwanlaryň görnüşleriniň bol täsin görnüşleriniň tapylmagyna laýyk gelmez, sebitara meýdany ýygnaýar.
Gözlegçiler häzirki wagtda Hazar deňziniň abadançylygynyň häzirki esasy faktoryna baglydygyny tutujy edýär. Birinjisi, Hazaryň deňziniň suwlarynyň ýerleriniň 90%-pyşyrylýan Wolga derýasynyň goşant goşýan. Ikinin gyşyň gyşynyň mukdary çökgünligi we ekrandaky temperaturanyň temperaturasynyň üýtgemegi üçünji we möhümdir. Wolga basseýniniň demirgazyk böleginde gyş çökgünligiň pikiriçe, geljekde Hazar deňzine ýakynlaşmagyna kömek eder, geljekde kölüň hereketine sebäp boljakdygyna garamazdan, geljekde kölüň hereketine sebäp boljakdygyna garamazdan, geljekde kölüň hereketine sebäp bolar deňiz derejesinde çak edilýän azalýar.
PRADDOsy hadysasy, global temperaturam ummanlary köpeldüler Okeanlary ýokary ösüşiň we ikiboýlaryň suw derejesinden we ägirt uly kölleriň köpelmeginiň köp bolmagy sebäpli täsir eder. Gizlin üýtgeşmeleriň netijesinde Bak, Garap doganyň aýlagynyň aýlagy ýok bolar, suw ullakan ýerler boşadar.
Şeýle hem görüň: ýeriň ummanlaryny näme üçin bolýar?
Hazar deňziniň budygyny netijesinde
Okuwyň awtorlary Aral deňzi Aral deňzi bilen bolan betbagtçylyga we Hazara dalaşgäriň näme garaşýandygy anyk hasaplamaýar, bu wakalar açylýar. Şeýlelik bilen, 2003-nji ýyllar aralygyndaky suwuň mukdary 10% töweregi, üstüdäki meýdany başlangyçdan çärýekde takmynan bir çärýekde bir çärä çenli. Koslamanyň 100 km uzaklykda, Suwuň duzylygy iki ýarym wagt köpeldi. Şeýlelik bilen, hakyky deňziň ýerinde ýerleşýän Aalrak duz çöli çyrasy bar.
Hazar deňziniň ýagdaýynda ýagdaý tapawutlanýar - gapdalyndaky suw galar. Higaýal geçen ssenariýanyň pikiriçe, Kasp Hazar meýdanynyň 1000 metr çuňluk bilen sebitiniň 66% -ini saklap biler. Şeýle-de bolsa, meýdançanyň üçden biriniň ýitirilmegi biologiki nukdaýnazardan iň köp hödürläp biler. Janly organizmleriň ölüminiň sebäbi kislorodyň pes derejesi bolar.
Ylym we ýokary tehnologiýa dünýäsiden iň täze habarlardan elmydama habarly bolmak isleýärsiňizmi? "Telegram" kanalymyza gyzykly bir zat sypdyrmazlyk üçin telegramma kanalymyza ýazylyň!
"Ilki bilen, deňiz derejesinde yşylyk üçin möhüm ähmiýete eýe bolmaz" -diýip, deňiz derejesinde ahyrky netijede (Gollandiýa) we Frank uniwersitetinden gelýär Sviseling hyzmatdaşlygy, Ispaniýanyň el pais hasabatlary näme. Onda buzuň we kislorodyň mukdaryndan has çuňňur birleşdirilen derejelerden we global temperaturanyň köpelmeginden has ýokary dörediň "-diýip, iň pes), şeýlelik bilen ähli ömri ýok etmek üçin amatly şertleri dörediň" -diýdi. "Ylmy işleriň awtorlary aýdyň.