Kürtler hakda köp döwrebap adamlar hakda häzirki zaman adamlary hiç haçan eşitmändiklerini we nämäniň bardygyny bilmeýärsiň. Emma bu belli bir etnik topar Türkiýäniň we Eýranyň iň köp türkmenleriň iň köp terrorçylygyndan biridir. Olaryň watanlary kürtüstistiýa diýlip atlandyryldy. Bu syýasy bilim däl, eýsem taryhy sebit.
Kürdüsti ýerler dört döwletiň öňünde: Türkiýe, Eýran, Yrak we Siriýa täsir edýär. Bu ýerde gadymy we syrly halka - Kürdalara degişli iň köp adamyň barsy bar. Olar näme gyzykly? Hekaýa kürtler hakda näme gürleşýär?
Gelip çykyşy we kürtleriň ady
Kürdleriň gelip çykyşy, alymlaryň dürli tohumlary beýan edýärler. Gözlegçileriň ep-esli bölegi gadymy çeşmelerden alnan maglumatlary goldaýar. Olaryň üstünden görä, bir wagt memen platosy döwrebap kürtleriň ata-babalary bolan kurs-ossouse.
Bu etneslaryň haltoglanşygyny genetiki öwrenmek kürtleriň Azerbaýjan we Jor Ertiriýaly halklar bilen garyndaşlarynyň genjençüsiniňdigini görkezýär. Döwrebap ýewreýler bilen umumy ata-babanlarynyň köpüsi köp sanly jemgyýetiň häsiýetlendiren birnäçe jemgyýetleri häsiýetlendirdiler. Ewoldogaryň halklarynyň arasynda kürt halklarynyň arasynda iň gadymy taýpalara degişlidir.
Gündogara Lazarew "milli sebitde ýaşan adamlaryň beýle boljak adamlaryňy hakykatdanam köp zat tapmak gaty kyn" diý almady. " Kürtiň amatly ýerleşýän ýeriniň we çörd taýaklaryny pürtrisleriň hormat goýmagyna, aýallaryna hormat goýmaga we reýdlerden oýangerlere ýetirmäge mejbur edilmegine däl. Köp kurklar we häzirki wagtda öz garaşsyz ýurtlarynyň ýüze çykandygyny arzuw edýär.
Kürtleriň ady gözlegçiler üçin başga bir tapmaca. Birnisient toparlary "Kur" sözi Eýranyň "dagyna" agzalylyp bilinjekdigine ynanýarlar. Hakykatdanam, kürtleriň ata-babalarynyň köpüsi duşmanlardan goraýan daglyk ýerde ýaşapdyr we güýçli garşydaşlaryna hüjüm edýän daglyk ýerde ýaşapdyr. ALASS, kürtleriň etnonim barada takyk maglumatlar saklanmady, adamlar özi Wassinlenendigi sebäpli.
Kürtleriň taryhy
Kürtleriň etnik heterçitologiki öz dilinde ýüze çykýar. Gönüden-göni Çurk birnäçe ingigir we dil toparlaryny birleşdirýär. Olaryň arasynda iň köp ýaýran ýurtlaryň arasynda Demirgazyk etnik şahanyň wekilleri bar bolan Kilanjidi. Werrden Eýrandan we Yrakdan immigrantlar පise aragatnaşykmak üçin ulanylýar, günortada öz günorta-saz şiwesini aýdýarlar.
Aýdymçy ýaly, kürt taryhynda uruşlar we raýat dawa-jenjeli tarapyndan ýerine ýetirilýär. Bu adamlara diýen ýaly, bar wagty diýen wagtkady diýen ýaly, barlygy bolsa özleri ellerinde ýarag bilen goramalydy.
Öňki adamlaryň iň möhüm döwürlerinden biri Bagdat halyfatynyň gülläp ösmegi boldy. Häzirki wagtda adamlar üçin ep-esli synag bilen baglanyşykly etnoslar hökmünde kurkoblaryň döredilmegi. Kukordlaryň beýleki halklary boýun bolmagy islemedi we şonuň üçin Kürdüstan, ganly çaknyşyklara geçip, gozgalaňlaryň we ýenjidleriň merkezine öwrülýär.
Perdeleriň ýurdunyň geçişinden soň, ýagdaý birneme üýtgedi. Idris tarapynyň disemasynda ajaýyp düşünip, onuň dogduk münmegini gorap, Onuň diwidendini gorap saklaýan wekili boldy. Abkritiki şahsyýetler gol çekmek Kürtler täze güýçleri bilen söweşmäge goldaw berýärler. Kurklar tarapyndan heläk bolan Ali Paşha Yanypululyk, etnoslaryň emele gelmeginde möhüm rol oýnady.
1606-njy ýylda täze beşik, türkler tarapyndan depressiýa düşen Kürdüstanda kemçilik ýuwýar. Geljekde, Kürdler Yrak-Hökümetiň we Eýranyň iň parlamir etmegi döreden Iňlis imperiýasynyň agalyk edini erdardy we Kürt etmeleriniň köp sanly wekili bar .
Kürdüdäki durmuş
Kürtler hatda watan, Kürdüstan hem dürli ştatlarda dört bölege bölünip bolmaýar. Muňa garamazdan, kyrklaryň agzybirligi onuň medeniýetine wepalylykda yzarlanýar. Alas, bu taýpalaryň durmuşy bagtly we bulutsyz adyny üýtgetmek kyn.
Türkiýä 16 milliondan gowrak kurt bar. Möhüm bölegi ýarym çäkli oba ilaty saklanyp bilmän, hatda ýazyp bilmez. Bu aýyplamalar az sanly ýaşaýyş ülňüleri sebäpli öndürmek, emele gelmezligi, ýurt krizisi öňe sürlen. Bu habarlara görä, bu beýannamalar makalada hasaplap boljakdygyny, klyr eserleri hakykatdanam döwlet bilen baglanyşykly köp konfliktli çaknyşyklar.
Eýranda, Kürdler hasaplary az kyn däl. Soňky onýyllykda aýrylan syýasy gapma-garşylyklar sebäpli, bu adamlaryň wekilleri köplenç gozgalaňçylyk edýär.
Hukuk goraýjy edaralaryň işgärleriniň we harby adam bu adamlary özüne öwürmek bilen çäkli täsirler, olaryň hemmesine güýçlenmäge garşy göreşmegi dowam etdirýärler. Dürli ýurtlaryň hem dürli ýurtlarynda, Kürt hereketi has köp güýje girýär, bu on müňlerçe adamyň goşulýan has köp güýje eýe boldy. Kürtler dünýädäki dürli burçlarda ýaşaýar, bu bir adamdygyny ýatdan çykarmaýar.
Kurklaryň häsiýeti hakda gürleşsek, gowy we jogap berýän adamlar. Dörelge, bularyň köp wekilleri dindarçylyk, ynançlaryň, mukaddes ýerlere ýa-da başgalardan tapawutlanýar. Belki, dini toprakda kürtler bilen gapma-garşylyklar mümkin däl diýen kürtler bilen dawa etmek mümkin däl.
Kürtler taryhy ykbalynyň aňsat we ýönekeý çagyrylmazlygydyr. Köp betbagtçylyklardan söweşlerden, howa gämileri aman galdy, geljegiň öňki kynçylyklary üçin öwezini dolandygyma ynanýarlar. Kürtler öz döwletlerinden arzuw etmegi bes etmeýär. Bu adamlaryň yzygiderli we güýji bilen, iň ajaýyp düýşleriň hakykata şekillendirip biljekdigini hem aýryp bilmeýär.