Taargooyinka Tectonics - aragti saynis ah oo sharraxaya dhaqdhaqaaqa baaxadda weyn ee toddobada ama sideed taaric oo waaweyn (iyadoo kuxiran sida loo go'aamiyo) iyo tiro badan oo ah taarikada yar yar ee qolofka adag ee meeraheena, taasi waa, seheresphere. Dhaqdhaqaaqa ehelka ee taargooyinka ayaa sida caadiga ah eber ilaa 100 milimimitir sanadkii: Maaddaama geedi socodka Tectonic uu ka bilaabmay dhulka u dhexeeya 3.3 iyo 3.5 bilyan sano ka hor, xawaarahani wuxuu ku filnaaday inuu dhaqaaqo qaaradaha oo dhan.
Kooxda reer Tilmaamida ee ka socda Shiinaha, Australia iyo Kanada waxay abuureen mid ka mid ah moodooyinka ugu dhameystiran ee dhaqdhaqaaqa joogtada ah ee taarikada Tectonic ee laga bilaabo bilyan sano ka hor. Waqti caynkan oo kale ah ayaa lagu rakibay video 40-labaad. Daraasadda lafteeda waxaa lagu daabacay dib u eegista majaladda-sayniska Dhulka-Sayniska.
"Duniisu waa mid gaar ah oo ay leedahay nolol. Laakiin tani waa suurtogal kaliya kaliya habraacyada juqraafiyeed, sida Tectonics Slab, oo ah nidaamka taageerada nolosha ee meeraha. Kooxdayadu waxay abuurtay nooc cusub oo ku saabsan isbeddelka dhulka bilyan ee sano ee la soo dhaafay, ayuu yidhi borofisar Ditmar Müller oo ka socda Jaamacadda Sydney.
Afartii sano ee la soo dhaafay, qorayaasha daraasadda ayaa aruuriyay xogta ku saabsan dhaqdhaqaaqa qaraabada ee taarikada taarikada dhammaan qaaradaha iyo taariikhda Tectonic ee gobollada fog. Dib-u-dhiska ka dhalatay ee ka dhalata dib-u-dhiska ayaa muujineysa sida badda loo muujiyay oo cidhiidhiga ah, qaaradaha ay kala baxaan oo mar mar dib u noqdeen, oo ay ku xirnaayeen supercontinent.
"Qiyaasta bini-aadamka, wax walba waxay ku dhaqaaqdaa simimitir sanadkii, laakiin, sida aan u aragno, qaaradaha ayaa meel walba waqtigooda ku jiray. Meesha noocan oo kale ah ee Antarctica, oo aan maanta u aragno sida qabow iyo kuwa aan caqliga lahayn, dhab ahaantii, markaan kaamil ku dhigno madadaalo, "Jaamacadda Sydney ayaa lagu daray Sydney Sydney.
Moodeelka cusub wuxuu u oggolaanayaa saynisyahannadu inay sifiican u fahmaan sida jawiga iyo qulqulka badda ay u beddeleen, maaddaama qaybaha mindhicirka ay ka caawiyeen bilaabida horumar. Natiijo ahaan, cilmi baadhayaashu waxay u dabaaldegaan, shaqadooda, laga yaabee, waxay sharxi doonaan sababta ay nolosha ugu jirto meesheeda noolaha.
"Dabcan, dib-u-dhiska waxaa loogu talagalay in lagu muujiyo dhinacyada ugu weyn ee xididdada caalamiga ah ee Tilmaaceeda caalamiga ah ee sanadihii ugu dambeeyay, sidaa darteed ma jiraan faahfaahin badan oo ku saabsan gobollada shaqsiyaadka ah," qorayaasha daraasadda ayaa la soo koobay.
Xigasho: saynis qaawan