Tani waa jacaylkaaga mar labaad: Waxaan u sheegnaa waxa iskuulada kale ee waalidiinta jira

Inta badan isbeddelada waalidka casriga ah waxay la xiriiraan aragtida jacaylka. Si kastaba ha noqotee, aragtidan maahan midka loo abuuray si loo sharaxo oo ay habeeyaan xiriirka waalidka-carruurta. Waxaan u sheegnaa waxa habab kale ay jiraan.

Fikradda lifaaqa

Laakiin dadka bilowga ah, aan ku garanno aragtida aad u jecel. Waxaan wax ka qoray wax ka badan hal jeer (tusaale ahaan, halkan iyo halkan), sidaa darteed hadda uun xasuuso muujinta sare.

Qoraaga aragtida ku lifaaqan waxaa loo arkaa dhakhaatiirta dhakhaatiirta dhakhaatiirta ee John fidad. Intii lagu jiray dagaalka, wuxuu ka shaqeeyay cisbitaalka London, halkaas oo uu ka daawan karo saameynta horumarka iyo maskaxda ee ilmaha, kala go'ida iyo luminta waalidiinta.

In yar ka dib, Bowlby waxay bilaabeen la shaqeynta cilmi-nafsiga ee cilmu-nafsiga ee Mary Einsworth, oo ay si wada jir ah u dalaceen fikradda ah in isku xidhka labada dhinac ee ka dhexeeya hooyadiis iyo in lagu noolaado.

Xaquuqda hooyada, waxay dareenka u leedahay cunugga, awoodda lagu fahmo baahiyadiisa iyo baahidiisa oo qancinta waxaa loo tixgeliyaa inay qiyamka muhiimka ah ee aragtida jacaylka.

Heerka hoose ee dareenka, ka-qeybgalka iyo taageerada hooyada waxay siisaa canugga snates astaan ​​u ah adduunka ku xeeran, isaga laftiisu uma qalmo jacaylka iyo daryeelka.

Qaab-dhismeedka aragtida, afar nooc oo lifaaq oo waaweyn ayaa loo qoondeeyay: aaminaad, cabsi, ka fogaansho-diidid-diidmada iyo ka fogaanshaha-ka-hortagga. Nooca ugu weyn ee lifaaqa, oo loo sameeyay inta udhaxeysa ilmaha iyo waalidka, mustaqbalka wuxuu saameyn ku yeeshaa aragtida ilmaha dadka kale, iyo isaga iyo naftiisa.

Fikradda jaceylka ayaa saameyn xoog leh ku yeeshay qaab casri ah oo loo maro waalidka - waa iyada oo ay tahay inaan ku faraxsanaano hurdo la xishood la'aan ah, oo quudinta baahida iyo xaqa aad u leedahay inaad ku xirto cunug gacmaha ugu badan ee aan rabno. Caan ku ah aragtida lifaaqa ee wadamada qaaska ah ee Yurub ayaa xitaa saameeyay kororka muddada fasaxa umusha iyo heerarka lagu taliyay ee carruurta da 'kaladuwan ee dugsiga barbaarinta.

Dabcan, kama shaqeynayso halkan iyo cambaareyn la'aan. Sheegashada ugu weyn ee diidmada ayaa ah in sameynta kalgacal xoog leh oo la isku halleyn karo ay tahay mid aad u deg-deg ah oo ay u baahan tahay waalidiinta tiro badan oo dadaal ah, taasoo ay tahay in ay ku bixiyaan waqti dheeri ah, damacyo iyo hammi.

Fikradaha kalgacalku waxay ka horreeyeen oo ay weheliyaan habab kale oo loogu talagalay waalidiinta iyo falanqaynta xiriirka ka dhexeeya xiriirka waalidka. Hadda waxaan kuu sheegi doonaa wax ku saabsan iyaga (cadaalad waxaan doonayaa inaan ka koobnaado dhammaan fikradahan oo dhan aan si toos ah ula xiriirin waalidiinta - qaar ka mid ah waxay la xiriiraan horumarka hab-qabashada shaqsiga ama geedi socodka garashada, laakiin waxay sidoo kale saameeyaan sida aad u xiriiri karto saarka ee carruurta).

Aragtida aqoonsiga

Ku soo kordhaya xiriirka carruurta iyo xiriirka waalidka iyo sameynta qaabab kala duwan oo nidaamsan ayaa yimid qeybtii hore ee qarnigii labaatanaad. Tan micnaheedu maahan in qofna uusan ka fikirin waalidnimada guud ahaan - wax yar ka hor inta badan fikradaha inta badan waxay ku salaysnaayeen khibradaha shaqsiyeed ee qorayaasha, isbeddelada bulshada, baahiyaha bulshada iyo danbiyada diinta. Dhammaan kala duwanaanshaha dariiqooyinka iyo aragtiyaha waalidnimada, oo aan ku salaysnayn xogta sayniska, waxaa loo yaqaan fikradaha aan fiicnayn ama kuwa dadka.

Marka, tusaale ahaan, qarniyadii dhexe, ilmuhu wuxuu ilmuhu seexday wuxuu ahaa maandooriyeyaal maandooriyaha ah ama cabitaanno aalkolo ah, kuwaas oo si dhakhso leh oo aamin ah ".

Tusaalahan wuxuu muujinayaa sida habka waalidku wax u beddelo wax badan inta lagu jiro waqtigan (haddii aad xiisaynayso waalidnimada dhexe, ka dib waxaan ku leenahay waxyaabo gooni ah oo ku saabsan mowduucan).

Qayb kale oo tilmaam ah ayaa ah xiriirka ciqaabta jirka. Dhakhaatiirta cilmu-nafsiga ee Australiyaanka Peter Newcomb iyo Anthony Kish Sanadkii 2015 Qaab-dhismahan ayaa ku salaysnaa laba fikradood oo waaweyn: xaqiiqda ah in cibaadadu tahay wax aan dhib lahayn, iyo in ciqaabta ay tahay mid lama huraan ah oo waxtar leh. Baarayaasha waxay ugu yeeraan qaab-dhismeedkan "khuraafaadka", maadaama ay ku guuldareysteen inay helaan wax cudur ah oo saynis ah.

Sida loogu talagalay Deynka diinta, halkan waa tusaale ifaya oo ah habka waalidka ee daahiriiriyaha ee gumeysiga Ameerika. Waxay ku qanciyeen in carruurtu ay marka hore matalaan "shar" iyo "dembi", sidaa darteedna howsha waalidku waa in laga takhalusaa xumaanta. "

Fikradda ah horumarka maskaxda ee Freud

Qoraaga mid ka mid ah aragtiyaha ugu horreeya ee cilmiga sayniska ee koritaanka ilmaha ayaa ahayd kiina cilmi-nafsi yaqaanka Austria iyo cilmu-nafsiga Sigmund Freud. Sanadkii 1936, wuxuu soo bandhigay aragtida aragtida shaqsi ahaaneed ee bulshada, kaas oo uu u qoondeeyay shan marxaladood oo waaweyn: afka, dabada, gogoldhigga, qarsoon iyo xubinta taranka iyo xubnaha taranka. Iyada oo qayb ka ah aragtideeda, Froud waxay la wareegtay in horumarka cunugga uu ku dhaco amar adag.

Marxalad kasta macnaheedu waa halka, sida uu qabo cilmi nafsiga, tamarta galmada ee ninku xoojisaa.

Natiijadii dhaawacyada carruurta ama xiriir aan caafimaad qabin oo lala yeesho waalidiinta, cunugga wuxuu ku bilaabi karaa "inuu ka soo baxo jadwalka horumarka cilmulanka bulshada iyo go'an marxalad gaar ah, kaas oo horseedi doona dhibaatooyin nafsi ah mustaqbalka.

In kasta oo xaqiiqda ah in ka mid ah saynisyahannada ka mid ah kuwa taageeray aragtida Freud, daraasadaha soo socda waxay muujiyeen iswaafaqla'aan, iyo bulshada cilmiga ah ee ay diideen in si ballaaran loo isticmaalo. Si kastaba ha noqotee, aragtida koritaanka cilmu-nafsiga ayaa wali waxtar leh: Waxay furatay albaabada si ay u abuurto oo ay u horumariyaan aragtiyaha kale ee sayniska ee ku saabsan horumarka carruurta iyo xiriirka waalidka.

Behtirisnimo (aragti dhaqameed)

Fikradaha caadiga ah ee waalidnimada, oo ay weheliso aragtida jacaylka, waxaa ka mid ah aragtida dhaqanka, mid ka mid ah aasaasayaashii John Watson. Fikradaha Watson waxay ku saleysan yihiin shaqada Pavlov (oo aad u, eeyaha) iyo Torddynka. Fikradiisa, cunugga waxaa lagu salayn karaa si buuxda dhaqan kasta, iyadoo la adeegsanayo isla farsamooyinka la isticmaalay, tusaale ahaan, markii eeyaha tababarka ah.

Watson ayaa beeniyay kaqeybgalka khibradaha gudaha, doorbidyada shaqsiyeed iyo is-baahinta ee geedi socodka qaab-dhismeedka shaqsiyadeed - wuxuu rumeysan yahay in lacagta la helo, laakiin ay suurtogal tahay in aan loo dhaqmin hab gaar ah, laakiin sidoo kale la kulmo shucuur gaar ah (kaliya Sida eey loo baro in lagu baro inuu haro marka nalka nalka).

Saynisyahanku wuxuu u arkaa horumarinta shuruud ee "sax" xayndaab ku saabsan qaabka shaqada ee habka loo shaqeeyo ee looga gudbo dhibaatooyinka nafsiyan, xitaa sida cabsida ama xishood.

Wuxuu sidoo kale ka soo horjeedaa muujinta jilicsanaanta xad-dhaafka ah iyo daryeelka ilmaha, maxaa yeelay wuxuu ka baqay inay u horseedi karto "naafo ah." Marka la soo gaabiyo, oo aan si ka duwan taageerayaasha taageerayaasha aragtida, Watson waxay hubsatay in ilmuhu ku burburin karo "gacanta".

Sannadihii 1930-meeyadii, aragtida Watson ee ay taageerayaan saynisyahan kale - aasaasaha dhaqanka xagjirka ah ee gacanka ayaa qarxiyay maqal. Skinner wuxuu ku dooday inuu kaashanayo saameynta dibedda, maahan dhaqan ahaan, laakiin sidoo kale fikradaha iyo dareenka ninka waa la hagaajin karaa.

Skinner wuxuu kaloo xusay in qofku doonayo inuu ku celiyo akhlaaqda, taas oo ay sabab u tahay mushahar, oo ay raadinayaan inay ka fogaadaan dhaqanka, taas oo ay ka dhalatay jumlad. Xoojinta waxay noqon kartaa labada bulsho (tusaale ahaan, amaan) iyo agab (nacnac ama toy cusub), isku mid ah), waa isku mid ciqaabta.

Fikradda barashada bulshada

Fikrad kale, ama halkii, jiho kale oo aragti dhaqameed ah ayaa waxaa soo jeedisay Albert Bandura waxaana loo yaqaan aragtida barashada bulshada. Sida laga soo xigtay Bandura, aragtiyaha hore waxay diiradda saareen kaliya dhinacyada shaqsiyadeed ee abuuritaanka shaqsiyadiisa shaqsi ahaaneed (tusaale ahaan, kaliya jawigiisa iyo jawiga dibedda), halka xaqiiqda ah in ay lagama maarmaan tahay in lagula xisaabtamo dhammaan dhismaha: iyo dibedda Deegaanka, iyo qodobada shaqsiyeed, iyo dhiirigelinta gudaha ee qofka laftiisa.

Marka loo eego aragtida barashada bulshada, qofku wuu fahmaa in dhaqanka qaar uu wanaagsan yahay, iyo nooc ka mid ah dabeecadaha, oo ku saleysan kaliya khibraddeeda, laakiin sidoo kale daawashada dadka kale.

Ilmuhu wuxuu raacaa waxa ka dhacaya adduunka ku xeeran, iyo noocee dabeecad noocee ah ayaa laga aqbalaa, oo taas oo - salka ku haysa, taas oo ku saleysan doorashadaada.

Fikradda ah Bandra waxay carrabka ku nuuxnuuxsamisaa muhiimadda waalidiinta oo loogu talagalay in lagu sameeyo cunug dabeecad gaar ah, laakiin sidoo kale waa jawiga ay tahay wax aan macquul aheyn in la isku dayo in la saxo dhaqanka Ilmaha haddii waalidkiis tusiyo tusaalaha quudinta).

Fikradda Jarmalka ee "ka hortagga"

In kasta oo xaqiiqda ah in aragtida lifaaqa ay aad ugu caansan tahay Yurub casriga ah, marwalba ma ahayn. Tusaale ahaan, inta lagu gudajiray waqtiyadii Nazi Jarmalka, waalidiinta waxay u hoggaansameen aragtida "Anti-Anti-Adeak", kuwaasoo raqiis uu ahaa dhakhtarku Joanna Harreer. Sanadkii 1934, HAPUP waxay qortay buug ku saabsan waxbarashada carruurta "Hooyo Jarmal iyo curadkeeda, oo ay kujiraan tiro soo jeedinno ah.

Harreer wuxuu sheegtey in 24-kii saac ee ugu horreeyay dhalmada ka dib, cunugga in loo qaybiyo hooyada oo uu dhigo qolka ku xiga si hooyadu ka soo kabto dhalmada kadib, cunuggana waxaa laga ilaaliyaa microbes shisheeye. Kala-goynta noocan oo kale ah waa inay sii socotaa inta lagu jiro saddexda bilood ee ugu horreysa ee nolosha ilmaha - hooyada ayaa loo oggolaaday inay ku soo booqato garaafyada adag si loo quudiyo. Quudinta waa in ay ku hawlan tahay wax aan ka badnayn 20 daqiiqo, ka dibna hooyadu waa inay si dhakhso ah uga tagtaa ilmaha - iyada oo aan isgaarsiin la'aan, xaas iyo ciyaaro. Sida laga soo xigtay Harreer, waxaa loo baahnaa si loo sameeyo nidaam ka yimaada da'da hore.

Sida laga soo xigtay aragtida harada Haaraan, carruurtu wali waa "si joogto ah," oo aysan muujinin calaamado ku filan oo ah wacyi gelin iyo sabab bilaha ugu horreeya dhalmada kadib. Sida laga soo xigtay iyada, oo u ooyaya dhallaanka waxay ahayd uun hab wax lagu qabto.

Hooyooyin ayaa lagula taliyay in aysan qaadan carruurta gacmahooda, oo aan si deggan u deji oo aysan ka qoomameyn karin si aysan ugu korin mustaqbalka "wax yar, laakiin kuwaas oo ay ku adkaysan yihiin kuwa cidhiidhiga ah."

Dhammaan talooyinkaas oo dhan waxaa loogu talagalay in ay ka soo baxaan carruurta mas'uul ka ah bulshada iyo xubnaha qiimaha leh ee bulshada - taasina waa sababta carruurtu ay u dareemaan in inta badan ay u baahan yihiin in ay u dhigaan baahiyahooda iyo rabitaanka danaha ka hooseeya danaha bulshada.

Dhamaan aragtiyaha iyo hababkoodu waa qeyb yar oo ka mid ah waxa ay soo saareen saynisyahano boqolkii sano ee la soo dhaafay isku dayga inay saameeyaan waxa saameeya, oo ay waalidku fiiro gaar ah u yeeshaan waxbarashada ilmaha.

Classical iyo hogaaminta bulshada casriga ah ee reer Galbeedka ee casriga ah ee xilligan aragtiyada waxaa loo qaddariyo: aragtida xiriirka iyo aragtida barashada bulshada. Waa iyaga in inta badan dhammaantood ay saameeyaan xalkaas in waalidiinta laga aqbalo geedi socodka korinta carruurta. Dabcan, midka kale iyo qaabka kaleba waxay leeyihiin labadaba awoodooda iyo daciifnimadooda, sidaa darteed waa cadahay in la yiraahdo fikradaha qaar la aqbali karo, waa wax aan macquul aheyn.

Malaha, habka ugu habboon ayaa noqon doona kan waalidku doorto, oo ku saleysan awoodooda, mudnaanaha, iyo sidoo kale astaamaha canugooda, iyo amaahda ee xogta sayniska (iyo sidoo kale, waxaan doonayaa inaan ku xasuusiyo halkaas Ma aha majiraan xaqiiqooyin cilmi ahaaneed oo xaqiijin doona faa iidada ama badbaadada rabshadaha ka dhanka ah carruurta, laakiin xaqiiqooyinka cadeynaya halis iyo waxyeelodeeda - halkaas). Ka sokow aragtiyaha iyo hababka loo maro waalidka, waxaa sidoo kale jira qaabab waalid oo kaladuwan - waxay si faahfaahsan u qoreen halkan.

Wali ka akhri mawduuca